Kaya mezarı konusunda Frig Vadisi'ni incelemenizi öneririm. Bugün de pek çok kaya mezarını vadide görmeniz mümkün. İhmal edilen bir bölge. Yanımda birlikte girebileceğim kişiler olmadığı için içlerine tek başıma girmeye cesaret edemedim.Ki tüneller de var orada su doluyor sürekli. Eskişehir'in pek çok ilçesinde de kaya mezarı var aslında. Ancak bir çoğu yağmalandı, tahrip edildi.
Frig Vadisi'nde sunak kısmının hemen yan tarafında mezarlar var. Daha yüksek kısmında. Çıkmak kısa bir trekking gibi oluyor ama o muhteşemliğe değiyor. Bahsettiğim mezarlar Yazılıkaya tabii ki. Yanlış hatırlamıyorsam M. Ö. 8 yüzyıla kadar tarihlendiriliyor.
Benim ilgim de daha çok o bölge üzerine. Fakat vadinin Afyon'daki kısmına gitmedim. Ulaşımın da sıkıntılı olduğu bir bölge. Özel araç olmadan seyahat zor. Ki yanlış restorasyonlardan sonra ulaşım ufak sorun kalıyor. Dertliyim bu konuda
Fotoğrafları var makinemde ancak son seyahatimden sonra bilgisayara aktarmayı ihmal ettim. Günü aşabilir yüklemem.
Detaylı bilgiye ulaşamasam da şu an Eskişehir'in merkezinde kalan bir bölgede arkeolojik kazı var. Kazının bir süre sonra farklı bir mezarlığa ulaşacağı belirtilmişti. Ki biliyorsunuz bu bölge Frigler için merkezi konumda. Ancak yeni kalıntıların ortaya çıkması zaman alacak.
Yine Frigler nedeniyle tümülüsler de yaygın Eskişehir'de. Sivrihisar, Seyitgazi, Mihallıççık yoldan geçerken bile bunları görebileceğiniz ilçeler.
Ben bilimsel kaynaklara academia.edu'dan ulaşıyorum şu aralar. Yusuf Polat ve Rahşan Tamsu Polat'ın makalelerine rastladım şimdi yeniden girince. Ben de listeye aldım aklıma yeniden gelmişken. Öte yandan bu bölgede yaşadığım ve yoğun olarak bu konularla ilgilendiğim için beynime neredeyse ezbere kazındı Friglerle ilgili bazı detaylar.
Bahsettiğim bölgeler volkanik yapıya sahiptir bu arada. Kaya mezarlarının bir kısmı tüflerin içindedir. Seyitgazi'de de daha önce kaya mezarı zannedilen Kibele Tapınağı vardır. Kral Midas'ın mezarı olduğu sanılmış uzun bir süre.
Roma'nın pagan dönemlerinde yapılan ya da eklemeler gerçekleştirilen kaya mezarları ve kaya anıtları da var. Sanırım bölgeyi saatlerce anlatsam bile bana yetmeyecek

Geçiş dönemindeki karmaşalar ve bir sonraki topluma geçen unsurlar, asimilasyon sürecinin eserlere yansıması da benim için ilgi çekici olmuştur.
Fethiye bölgesinin de bu konuda incelemeye değer olduğu söylenir ancak Frig Vadisi'nin büyüsünden çıkıp güneye inemedim daha.