Elnora_alila
Elit Üye
> Zaman geçmez, döner
Arabi’ye göre zaman, çoğu insanın sandığı gibi doğrusal bir çizgi değil, sonsuz bir dönüş, dairesel bir devinimdir. Biz zamanın ilerlediğini sanırız ama hakikatte her şey aynı noktaya döner, sadece farklı boyutlarda yeniden tecelli eder. Bu anlayışa göre zaman, aslında bir sonsuz anlar dizisidir.
Kur’an’daki “Her an O bir iştedir.” (Rahman, 29) ayeti, bu görüşün temelidir. Arabî, bu ayeti sadece mecaz değil, ontolojik bir hakikat olarak yorumlar: “Allah her an yaratır ve her an yarattığı şeyi yok eder, sonra tekrar yaratır. Bu yüzden hiçbir an bir öncekine benzemez.” Yani, evrende tekrar yoktur ama döngü vardır.
Bu yaklaşıma göre geçmiş diye adlandırdığımız şey, bir önceki yaratma fiilidir.
Şimdi = O’nun halihazırda sürdürdüğü varlık fiilidir
Gelecek = Henüz yaratılmamış olan değil, yaratılmayı bekleyen potansiyel varlıktır.
Yani zaman, dışarıdan geçen bir şey değil ; içeride açılan bir bilinç katıdır.
Bunu anlamak için Arabi bize saatin kendisini değil, onun vuruşunu izlememizi önerir. Her an, bir öncekinin tamamlayıcısıdır ama bir döngü içinde kendine geri döner. Bu yüzden zamanın doğasında ritmi yaratım vardır. Tüm varlık, bu ritmin içinde nefes alır, var olur, sonra silinir.
Arabi'nin bu anlayışı günümüzde sadece metafizik olarak değil, aynı zamanda modern fizik ve kuantum kuramları ile de örtüşür. Çünkü modern bilim de artık zamanın sabit bir çizgi olmadığını, göreceli ve esnek bir yapı olduğunu göstermektedir. Arabi ise bunu 800 yıl önce, ruhsal sezgiyle çözmüştür.
Anı yaşamak, zamanı durdurmak değil ; O’nunla birlikte yaratmak demektir.
İşte bu yüzden, onun öğretilerinde "şimdi" kutsaldır. Şimdi, Tanrı’nın kudretinin halen aktif olduğu yegane yaratılış perdesidir.
Elnora, arşiv 2025
Fütuhatü'l - Mekkiyye
Creation and the Timeless Order of Things in Ibn Arabi