Alevi- Bektaşilikte Yedi Ulu Ozan

Ori

Kayıtlı Üye
Katılım
18 Ocak 2010
Mesajlar
3,246
Tepkime puanı
3,122
Seyyid Nesimî ( 14-15.yy)
İmadeddin Seyyid Nesimî, 1339-1344 yıllan arasında Bağdat'ın Nesim kasabasında doğmuştur. 1418 yılında Halep’te derisi yüzülerek öldürülmüştür. Fazlullah Hurufî’nin halifesidir. Şiirlerini Fuzulî gibi Azeri Türkçesi ile yazmıştır. Türkçe ve Farsça olmak üzere iki divanı vardır.


Şah İsmail Hatâyi (16.yy)
Şah İsmail Hatâyi 1486 yılında Erdebil’de doğmuştur. Uzun Hasan’ın torunu olan Şah Hatâyi, Safevî Devletinin kurucusudur. 1524 yılında Azerbaycan’da 37 yaşında iken ölmüştür. Türbesi Erdebil’de babası Şah Haydar’ın türbesinin yanındadır. Aruz ve hece ölçüsü ile yazdığı şiirleri Nesimi ile Fuzulî arasındaki dönemin en güçlü şairi olduğunu kanıtlar. Özellikle hece ölçüsü ile yazdığı şiirlerin Anadolu’da Aleviliğin yayılmasında büyük etkisi olmuştur. Şiirlerini Nesimi ve Fuzulî gibi o da Azeri Türkçesi ile yazmıştır. Bu şiirleri Saadettin Nüzhet Ergun tarafından derlenerek Hatâyi Divanı adı ile 1946’da yayımlanmıştır.

Fuzulî (16.yy)
Klasik Türk şiirinin en büyük şairi olarak kabul edilen Fuzuli’nin asıl adı Mehmed’dir. Doğum yeri ve yılı kaynaklarda farklılık göstermekle birlikte Bağdat civarında Hile kasabasında 15.yüzyılın sonlannda doğduğu görüşü öne çıkmaktadır. Yaşamı Kerbela, Necef, Bağdat’ta geçmiştir.1046 1556 yılında Bağdat’ta ölmüştür. Eserlerinde başta Azeri Türkçesi olmak üzere Arapça, Farsçayı kullanmıştır. Esereleri: Hadikatü’s-Süadâ, Beng ü Bâde, Dâstân-ı Leylî vü Mecnûn, Risâle-i Muammeyât, Terceme-i Hadis-i Erbain, Hz. Ali Divanı, Risale-i Muammeyat, Şikâyetname, Sıhhat u Maraz.

Yemini (15-16.yy)
Derviş Muhammed Yemini’nin hayatı hakkında ayrıntılı bilgi yoktur. Doğum ve ölüm tarihleri bilinmemekle birlikte 16. yüzyılın başlarında yaşadığı 1519 yılında kaleme aldığı “Faziletname” adlı mesnevisinden anlaşılmaktadır. Faziletname ya da Fazilet-i Ali olarak da bilinen bu eserinde Hazreti Ali’nin hayatı ve erdemleri anlatılmaktadır.

Viranî (16-17.yy)
Aşık Virani Baba’nın hayatı hakkında ayrıntılı bilgi yoktur. Alevi-Bektaşi anlatılarına göre Necef’teki Bektaşi Dergâhında postnişinlik yapmıştır. “Nazm ü Nesr-i Virani Baba” adlı eseri 1873’te Mısır’da basılmıştır.

Pir Sultan Abdal ( 16.yy)

16. yüzyılda Sivas’ta yaşamıştır. Bir ayaklanmaya öncülük ettiği gerekçesi ile Sivas valisi Hızır Paşa tarafından astırılmıştır. Şiirlerinden öğrenildiğine göre gerçek adı Haydar’dır. Sivas-Yıldızeli Banaz köyünde doğmuştur. Anadolu Alevi-Bektaşi toplumunu yüzyıllar boyunca derinden etkileyen en önemli halk ozanlarından biridir. Atilla Özkırımlı’ya göre Alevi-Bektaşi edebiyatının en büyük şairidir. Halk dili ve halk edebiyatı ile beslenen kusursuz söyleyişi, belli bir inancın insani yanım vurgulayan dünya görüşü ve lirizmiyle günümüzde de etkisini sürdüren bir halk ozanıdır.

Kul Himmet ( 16.yy)
16. yüzyılın ikinci yarısında yaşamıştır. Tokat’a bağlı Almus ilçesinin bugünkü adı Görümlü Kasabası olan Varzıl köyünde doğmuştur. Türbesi de bu köyde bulunmaktadır. Pir Sultan Abdal’a bağlı olduğu, onun çevresinde yetiştiği şiirlerinden anlaşılmaktadır.

Alıntı.
 
Üst