Ori
Elit Üye
- Katılım
- 18 Ocak 2010
- Mesajlar
- 3,274
- Tepkime puanı
- 3,205
Suçla ilgili davranışları belirleme, suçu inceleme ve mücadele etmeye dayanan Kırık Camlar Teorisi/ Kırık Pencereler Teorisi (Broken Windows Theory) 1969 yılında psikolog Philip George Zimbardo'nun deneyiyle ortaya atılmıştır. Kentsel bozukluğu önlemek, anti sosyal davranışlar ve diğer suçlardaki vandalizmi önlemek amacıyla çıkan teorinin amacı, suçtan önce gelen düzensizlikle mücadele ederek suçu önlemektir.
1969'daki Zimbardo'nun deneyinden sonra, Kırık Camlar Teorisi adına ilk hipotezi 1982 yılında James Quinn Wilson ve George L. Kelling makale şeklinde sunmuştur. Makale sosyal bir araştırmaya dayanırken, okuyuculardan camlarının birkaçının kırık olduğu bir bina düşünülmesi istenmiştir. Eğer pencereler ilk kırıldığında tamir edilmezse vandallar (kamuya ait mala zarar verenler) diğer pencereleri de kırmaya meyilli olacaktır. Hatta bina boşsa işgal edilecek belki yangın dahi çıkarılacaktır.
Bir diğer örneği ise; kaldırım kenarına bırakılan bir poşet çöpün alınmayınca, günler sonra birikmesi ve çöpler yığınını oluşturmasıdır. En sonunda ise restoranlar bile arabayla getirdikleri çöplerini bu yığınların üzerine atarken önemli ayrıntı (suçu önleyen) ilk çöpün kaldırması gerektiğidir (yani hiç konulmaması gerektiği). Böylece suç oluşmayacağı ortaya çıkarken bu durum Kırık Camlar Teorisi ile açıklanmaktadır.
New York'un Bronx ilçesindeki yüksek suç oranından dolayı 1969 yılında ortaya atılan teorinin çıkışı ise Zimbardo'nun otomobil deneyine dayanmaktadır. Plakasız bir otomobil ilçeye bırakıldıktan sonraki 24 saat içinde kullanılamaz hale getirilmiş ve bir hurdaya dönüşmüştür. Aynı gün Kaliforniya'nın kentlerinden olan Palo Alto'ya da bir otomobil bırakılmış ve hiç kimse tarafından zarara uğratılmamıştır. Bunun üzerine Zimbardo eline bir balyoz alıp arabayı parçalamaya başlayınca birkaç dakika içinde barbarlar, arabayı işgal edip hurdaya çevirmiştir. Bunun üzerine Kırık Camlar Teorisi çıkarken ilginç olan bir diğer şey ise; Kaliforniya'da arabayı parçalayan kişilerin iyi durumlu beyazlardan oluştuğu kaydedilmiştir. Sonuç olarak Bronx zaten yüksek suç oranıyla bilinirken bu durum normal karşılanmıştır. Palo Alto'da ise uygar kimselerin Kırık Pencereler Teorisi'ne göre hareket etmesi teoriyi desteklemiştir. Zimbardo'ya göre ilk camın kırılmasına ya da ilk çöpün bırakılmasına izin vermemek gerekirken, bundan sonra New York polisleri de sıfır tolerans kapsamında küçük suçların peşine düşmüştür. Metroya bilet almadan kaçak binmek, duvarlara yazı yazmak, kamuya ait alanlarda tuvalet yapmak ve içki içmek en sık işlenen suçlar arasında yer almıştır.
ALıntı
1969'daki Zimbardo'nun deneyinden sonra, Kırık Camlar Teorisi adına ilk hipotezi 1982 yılında James Quinn Wilson ve George L. Kelling makale şeklinde sunmuştur. Makale sosyal bir araştırmaya dayanırken, okuyuculardan camlarının birkaçının kırık olduğu bir bina düşünülmesi istenmiştir. Eğer pencereler ilk kırıldığında tamir edilmezse vandallar (kamuya ait mala zarar verenler) diğer pencereleri de kırmaya meyilli olacaktır. Hatta bina boşsa işgal edilecek belki yangın dahi çıkarılacaktır.
Bir diğer örneği ise; kaldırım kenarına bırakılan bir poşet çöpün alınmayınca, günler sonra birikmesi ve çöpler yığınını oluşturmasıdır. En sonunda ise restoranlar bile arabayla getirdikleri çöplerini bu yığınların üzerine atarken önemli ayrıntı (suçu önleyen) ilk çöpün kaldırması gerektiğidir (yani hiç konulmaması gerektiği). Böylece suç oluşmayacağı ortaya çıkarken bu durum Kırık Camlar Teorisi ile açıklanmaktadır.
New York'un Bronx ilçesindeki yüksek suç oranından dolayı 1969 yılında ortaya atılan teorinin çıkışı ise Zimbardo'nun otomobil deneyine dayanmaktadır. Plakasız bir otomobil ilçeye bırakıldıktan sonraki 24 saat içinde kullanılamaz hale getirilmiş ve bir hurdaya dönüşmüştür. Aynı gün Kaliforniya'nın kentlerinden olan Palo Alto'ya da bir otomobil bırakılmış ve hiç kimse tarafından zarara uğratılmamıştır. Bunun üzerine Zimbardo eline bir balyoz alıp arabayı parçalamaya başlayınca birkaç dakika içinde barbarlar, arabayı işgal edip hurdaya çevirmiştir. Bunun üzerine Kırık Camlar Teorisi çıkarken ilginç olan bir diğer şey ise; Kaliforniya'da arabayı parçalayan kişilerin iyi durumlu beyazlardan oluştuğu kaydedilmiştir. Sonuç olarak Bronx zaten yüksek suç oranıyla bilinirken bu durum normal karşılanmıştır. Palo Alto'da ise uygar kimselerin Kırık Pencereler Teorisi'ne göre hareket etmesi teoriyi desteklemiştir. Zimbardo'ya göre ilk camın kırılmasına ya da ilk çöpün bırakılmasına izin vermemek gerekirken, bundan sonra New York polisleri de sıfır tolerans kapsamında küçük suçların peşine düşmüştür. Metroya bilet almadan kaçak binmek, duvarlara yazı yazmak, kamuya ait alanlarda tuvalet yapmak ve içki içmek en sık işlenen suçlar arasında yer almıştır.
ALıntı
