NLP Tarihçesi

[yule]

NLP 1970'lerin başında, Santa Cruz, California Üniversitesinde, Dilbilim konusunda Yardımcı Doçent olan John Grinder ile, aynı üniversitede psikoloji okuyan Richard Bandler'ın tanışmasıyla başladı. Bandler aynı zamanda matematik ve bilgisayar dersleri de alıyordu. Bir aile dostunun etkisiyle psikolojiye merak saran Bandler dönemin önde gelen psikiyatristlerini araştırdı. Önce Virginia Satir'in konferans teyplerinin yazıya dökülmesi işiyle uğraştı. Bir yayınevi için bunu yapaken Satir'in (ünlü aile terapisti) uygulamalarında belirli kalıpların olduğunu keşfetti. Satir bile bunu bilmiyordu. Sezgisel yaptığını düşünüyordu. Bandler'ın bu uygulaması NLP'de "İnsan Mükemmelliğinin Modellenmesi" ya da kısaca modelleme dediğimiz uygulamanın da başlangıcı oldu. Bu sırada John Grinder ile tanıştı.

Grinder da Bandler kadar enteresandı. 1960'lar da Avrupa'da ABD gizli servisi ve ABD Ordusu Özel Kuvvetler Birimi için çalışmıştı. Burada çalışırken, dil asimilasyonu, kültürel davranışlar ve aksan kazanımı gibi konularda bir dilbilimci olarak ustalaşmış, antropoloji ve psikolojiye ilgi duyar hale gelmişti. Bu ilginin hedefi de düşünce ve eylemin gizli gramatik yapısını keşfetmekti.

Bandler, salı akşamları (1972'de) Geştalt terapisi konusunda öğrenciler ve çevre sakinlerine ders veriyor, uygulamalar yapıyordu. Kendi başına Geştalt terapisinin kurucusu Fritz Perls'i modellemişti ve ona yakın sonuçlar alıyordu. Richard Perls'i modellemede öyle ileri gitmişti ki, onun gibi çember sakal bırakmış ve İngilizce'yi Alman aksanıyla konuşacak kadar Almanca öğrenmişti. Perşembe akşamları da John, Perls'in sözlü ve sözsüz dil kalıpları üzerine ders veriyordu. Birlikte, Perls'i diğerlerinden ayıran davranışların sistematik bir incelemesini yaptılar. Modelleme böyle başladı.

Bu başarıdan sonra Satir'in ve ünlü İngiliz Antropolog Gregory Bateson'un modellemeleri geldi. Bu sırada yazdıkları ve NLP'nin ilk kitabı olarak kabul edilen "The Structure of Magic" (Büyünün Yapısı) Richard'ın Master Teziydi. (Üstelik hocası tezi kabul etmedi). Bu kitap tüm psikoloji ve psikiyatri dünyasını sonraları sarsmıştı.

Bandler ve Grinder'ın biraraya koydukları ve "değişim dili" olarak adlandırılabilecek olan Meta-Model (Üst Model-Modellerin dayandığı büyük model) bu kitapla ortaya çıktı. Bandler ve Grinder daha sonra davranış değişiminin sırlarını araştırmaya başladılar ve çeşitli problemleri olan insanları incelemeye başladılar. Örneğin fobileri olan insanların, korktukları şeyin o an başlarına geldiğini düşündüklerini farkettiler. Bu fobileri geçen kişileri incelediklerinde ise o kişilerin korktukları olayı bir başkasının başına geliyormuş gibi düşündüklerini gördüler (associate-dissassociate). Bu basit keşif, onların fobileri olan kişileri iyileştirmelerini sağladı. Bu arada NLP başka bir dönemece gelmişti: "İnsanların düşünme farklılıkları, onların olayları tecrübe etmelerinde farklılık yaratıyordu."

İlk önce, neyi değiştireceklerini sorguladılar. Bunun için önlerinde iyi bir örnek vardı. Dünyanın hipnozda harikalar yaratan doktoru Milton H. Erickson.

1901'de doğan Erickson, Bandler ve Grinder'dan daha enteresandı. 18 yaşında geçirdiği felç nedeniyle Wisconsin'deki çiftliklerinde 1 yıl boyunca çelik bir ciğere bağlı olarak yaşadı. Görüyor, duyuyor ve düşünebiliyordu. Ama kesinlikle hareket edemiyordu. Vakit geçirmek için insanların sözlü ve sözsüz davranışlarını inceliyordu. Özellikle de söylenenlerle söylenmeyen, ama ima edilenler arasındaki farkları. İnsan doğasınıda öğrendi. Yeni baştan yürümeyi bebekleri gözleyerek öğrendi. Bu bilgiler onu dünyanın en başarılı terapisti yapacaktı. 1975'de (Erick son '80'de öldü) Gregory Bateson'un referansıyla Bandler ve Grinder Erickson'a telefon ettiler. Amaçları onu modellemekti. Erickson psikiyatri geçmişi olmadıkları için onlara çok meşgul olduğunu söyledi. Bandler'ın telefondaki yanıtı ilginçti. "Bazı insanlar Bay Erickson, nasıl olursa olsun zaman yaratır," burada "Bay Erickson zaman yaratır" cümlesi farklı ses tonuyla söylenmişti ve Erickson'un dil kalıplarını taşıyordu. Erickson'un yanıtı da hipnotikti. Beni, her zaman arayabilirsiniz.

1975'de Bandler ve Grinder Erickson'un dil kalıplarını mikroskop altına alan onunla ilgili kitaplarının 1. cildini yazdılar.

1976'da Santa Cruz'da bir dağ evine çekilen Bandler ve Grinder 3 gün oradan çıkmadılar. Sadece California Şarapları vardı ve bu yarattıkları sisteme bir isim bulmaya çalıştılar. NLP ismi bu 3. günün sonunda ortaya çıktı. (NLP, sinir sisteminin sözcüklerle programlanması diye çevrilebilir.)

1977'de Erickson'un kitabının 2. cildi geldi.

1979'da ilk best-seller olan NLP kitabı olan "Frogsinto Princess" yayınlandı ve 1.000.000'un üzerinde sattı.

1980'de Reframing ve Transformations kitapları yazıldı ve NLP'ye ilgi iyice arttı.

1981'de NLP Volume 1 kitabının yazımından sonra Bandler ve Grinder'ın yolları ayrıldı. Bandler Metamodel ve Milton H. Erickson'un yolundan gidip bireylere NLP öğretirken; Grinder Carlos Castenada ve Gregory Bateson'un yolundan gitti ve antropoloji ve epistomoloji üzerine çalıştı. Afrika yerlileriyle yaşadı, en büyük dağcıları modelledi, iş düyasına eğitim verdi.

NLP'yi ilk benimseyenler daha sonra Bandler'la evlenen Leslie Cameson Bandler adlı psikiyatrist ve Grinder'la evlenen Judith De Lozier oldu. Bu takıma RobertDilts ve Steve Andreas da katıldı.

Bugün ABD'de 100'ün üzerinde NLP enstitüsü ve 2 adet NLP üniversitesi vardır. Avrupa'daki NLP enstitüsü sayısı da 50'nin üzerindedir. ABD ve çoğu Avrupa ülkesinde NLP sertifikası bulunanlar bu uygulamaları yapabilmektedirler.

NLP'yi popülerize edense 1986'da "Sınırsız Güç" kitabını yazan Anthony Robbins'dir. Robbins bugün aralarında Bill Clinton'ın da olduğu geniş bir müşteri portföyüne sahiptir.

Bandler ve Grinder dostluğu 1997'de tamamen bitti. NLP'nin isim hakkı için Bandler Grinder'ı dava etti. 18 Milyon USD'lık tazminatı alamadı, ama NLP'nin isim hakkını aldı.

NLP gelişimine devam ediyor. Şu an insan değişiminde en hızlı yöntem. Her tür engellemeye rağmende bu gelişim süreceğe benziyor.