Tripitaka Koreana

1. 80 binin üzerinde tahta baskı kalıbı
Tripitaka Koreana, Budist öğretiye ilişkin dünyadaki en önemli ve en eksiksiz külliyatı oluşuyor. Külliyat içerisinde yer alan eserlerin paha biçilmez değeri bir yana, bunlar mükemmel bir el işçiliğine sahip oldukları için estetik yönden de büyük bir değer taşıyor.
Bu metinler baskı için 80.000’in üzerinde tahta bloğa oyulmuş halde Haein-sa tapınağında muhafaza ediliyor. Kore’deki, “Budizm’in Üç Mücevheri”ni temsil eden üç önde gelen tapınaktan biri olan Haein-sa, Güney Kore’de Güney Gyeongsang Eyaleti’ndeki Gaya Dağı’nda bulunuyor.
internet

2. Tahta bloklar ne zaman hazırlandı?
Yapımı 77 yıl süren ve 1087’de tamamlanan özgün set 1232’de bir Moğol işgali sırasında yok edildi. Kral Kojong setin yeniden yapılmasını buyurdu ve çalışmaya 1236’da başlandı. Tahta blokların yeniden hazırlanmasıyla Buda’nın kendilerini Moğol işgalcilerden kurtarmaya razı edileceğine inanılıyordu. Tahta blokların 16 yıl süren yapımı 1251 yılında tamamlandı. Kangwha Adası’nda hazırlanan tahta bloklar Yi Hanedanının ilk yıllarında Haein-sa Tapınağı’na taşındı.

3. Tripitaka Koreana’nın tarihsel değeri
Tripitaka Koreana’nın tarihsel değeri Budist metinlerin günümüze ulaşan en eksiksiz ve doğru külliyatı olmasından geliyor. Korece versiyonun derlemesini yapanlar aynı zamanda Kuzey Song Çincesi, Khitan ve Goryeo versiyonlarını da dahil ettiler ve ayrıca saygın Koreli rahiplerin yazılarını da bu külliyata eklediler. Tripitaka Koreana’nın Çince harfler kullanan Tripitaka metinlerinin en hatasızı olduğu düşünülüyor. Tripitaka Koreana’nın hatasız oluşu, tahta blokların oyulması sırasında işin başında bulunan Üstad Sugi’nin oyulan blokları baştan sona, eldeki mevcut metinlerle karşılaştırmak suretiyle bloklarda varolan hataları düzeltmiş olmasından kaynaklanıyor.

4. Tripitaka Koreana’nın kaligrafisi
Genel olarak herbir blokta 23 satır ve her satırda 14 harf bulunuyor. Dolayısıyla, her iki tarafı da yazılı olan blokların her birinde toplam 644 harf bulunuyor. Kaligrafi, usta bir hattat olan Ouyang Hsun’un Song Çincesi tarzı kullanılmış. Tripitaka Koreana’nın tarihî ve dinî öneminin yanısıra estetik değeri bakımından da takdir edilmesinin nedenlerinden biri bu yazı tarzının kullanılmış olmasından kaynaklanıyor. Yazı tarzındaki tutarlılık tek kişinin bütün külliyatı oyduğunu düşündürse de bugün 30 kişilik bir ekibin oyma işini yaptığına inanılıyor.

5. Tripitaka Koreana UNESCO'nun Dünya Mirası listesinde
Tripitaka Koreana’yı oluşturan 81,340 tahta bloğun herbiri 3.2 kilogram ağırlığa sahip bulunuyor. 52,382,960 karakter içeren bu tahta bloklar basıldığında ise ortaya 6791 kitap çıkıyor.
Tripitaka Koreana ve Haeinsa Tapınağı 1995 yılında UNESCO’nun Dünya Mirası listesine alındı.

6. Tahta kalıplar nasıl hazırlandı?
Tahta kalıpların herbiri Kore’nin güneyindeki adalarda bulunan huş ağacından yapıldı. Ağaçlar çürümekten korunmak için belli işlemlerden geçirildi. Üç yıl boyunca deniz suyunda bekletilen keresteler bloklar halinde kesildikten sonra tuzlu suda kaynatıldılar. Sonra, bu bloklar gölgede rüzgâr alan bir yere konarak üç yıl boyunca bekletildiler. Bu şekilde bloklar oyulmaya hazır bir hale geldi. Üzerine yazılar oyulan her blok böceklerden korunabilmesi için zehirli bir vernikle kaplandı ve yamulmasının önlenebilmesi için metal çerçevelere oturtuldu.

7. Tahta kalıplar nasıl muhafaza ediliyor?
Bütün tahta bloklar Hein-sa Tapınağı’nın kuzeyindeki dört ayrı binada muhafaza ediliyor. Binalar erken Choson döneminin tahta mimarî tarzında yapılmış. Bu binalar sadece güzellikleriyle eşsiz olmakla kalmıyor ama aynı zamanda da bilimsel planları, ölçüleri ve gördükleri işlev, yani tahta blokların korunması uygunlukları bakımından da eşsizler. Bu binalar özel olarak doğal bir havalandırma sağlayacak, ısı ve nemi ayarlayacak şekilde tasarlanmışlar. Bu sayede değerli tahta bloklar yaklaşık 750 yıldır hiç bozulmadan bugüne kadar gelebilmiş bulunuyor.

8. Nem ve ısı nasıl denetim altında tutuluyor?
Binaların havalandırması tahta parmaklıklı pencerelerle sağlanıyor. Aynı duvar üzerinde alttaki ve üstteki pencerelerin boyutları farklı. Pencerelerin boyutlarındaki bu farklılıklar havanın bina içerisinde aşağıdan yukarıya doğru dolaşmasını sağlıyor. Böylesi ince bir mimarî teknoloji kuru havanın binadan eşit oranda girmesini ve sonra dışarı atılmasını sağlıyor. Bu basit farklılık hava dolaşımını sağlamanın yanısıra uygun ısıyı da sağlıyor.
Tahta kalıpların konduğu raflar kalın keresteden yapılmış. Kalıplar raflara tıpkı kitaplar gibi yerleştiriliyorlar ama biri altta, biri üstte olmak üzere iki katman halinde duruyorlar. Kalıplar beş katlı olan raflar üzerine birbirlerine yakın bir şekilde dizili duruyorlar. Böylece, kalıplar arasındaki ince boşluklar baca etkisi yaratarak nem ve ısının büyük ölçüde denetim altına alınmasını sağlıyor.
Binaların zemini kazılarak kömür, tuz, kil, kum ve kireç tozuyla karıştırılmış toprakla doldurulmuş. Yağmur yağdığında zemin nemi soğuruyor ve hava kuru olduğunda ise zemindeki nem havaya salınıyor. Böylece nem otomatik olarak kontrol altında tutuluyor.
internet

güzel paylaşım eline saglık...

Muhteşem bir paylaşım. Ellerinize sağlık.

Teşekkür ederim ,ne bilgiler barındırıyordur kimbilir içinde.

kar' Alıntı:

Teşekkür ederim ,ne bilgiler barındırıyordur kimbilir içinde.

Genişletmek için tıkla ...

G. Kore'ye gittiğimde uğrayacağım bir adres daha oldu. Bir kaç sene sonra bizzat söylerim ne olduğunu içlerinde.