aNAkSaRatE
Banlı Kullanıcı
- Katılım
- 4 Tem 2018
- Mesajlar
- 426
- Tepkime puanı
- 1,720
Alegori nedir? Alegori kelimesi “Başka bir şey söylemek” anlamına gelen alle agoreuein kökünden gelmektedir. Bir metinde, sözel anlamdan başka bir anlamın kastedilmesini ifade eden alegori, dini bağlamda kullanıldığında bir rivayetin veya sanat eserinin ahlaki ve teolojik değerlerin sembolü olarak yorumlanması anlamına gelir. Alegori kelimesi Türkçede genellikle “mecaz” anlamında kullanılsa da, Greklerin yanı sıra Yahudi ve Hıristiyan kutsal kitap yorumcuları bu kelimeyi mecaza ek olarak, “batıni” anlamını da içine alacak şekilde kullanmışlardır.
Yahudi din bilginlerinin Tanah’ta sözel anlamın dışında başka anlam arayışlarına girdikleri bilinmektedir. Rabbilerin sözel olmayan yorumlama yöntemi Midraş olarak tanımlanmıştır. “Arayıp bulmak” anlamına gelen bu terim, metnin sözel olarak yorumlanmasını ifade eden Paşut (genişletmek) ve Mişma (duymak) kelimelerinin karşıtı olarak kullanılmıştır. Sözel olmayan yorumlarda metnin birtakım sembol, işaret ve meseller içerdiği düşünülmekteydi. Midraş yöntemiyle elde edilen manalar; yasanın sırrı, yasanın gizemleri ya da yasanın gizli odaları olarak adlandırılmıştır.
Rabbiler sözel olmayan yorumları, genelde insan davranışlarıyla ilgili meselelerde yapmışlardır. Bu yorumlar hukuki, ahlaki ve tedbirli davranmaya yönelik olabilmektedir. Hukuki yoruma örnek olarak “Çıkış” kitabındaki “göze göz” şeklindeki kısas emrinin, göz için takdir edilecek para cezasına dönüştürülmesi gösterilebilir. Sözel olmayan yorumlar, kimi zaman da bir metnin kelimeleri veya içeriği hakkında birtakım açıklayıcı bilgiler verebilir. Bunlar özellikle Tanrı, insan ve evren hakkındaki inançların dayandığı, bazı metinlerde görülür. Sözel olmayan yorumlar, ayrıca, peygamberlerin gelecekte meydana geleceğini söyledikleri olayları açıklamaya çalışır.
Mesela ; Aden bahçesinde çıkan bir ırmağın dört kola bölündüğü Tevrat’ta açıklanmaktadır. Bu cümle, daha sonra tarih sahnesine çıkacak olan Babil, Med, Yunan ve Roma devletlerine bir işaret olarak görülmüştür. Yine Yakup ile ilgili olarak söylenen “Oradaki taşlardan birini aldı” cümlesi, onun neslinden gelenlerin ileride taş levhalar halinde yasayı alacaklarına dair bir sembol alarak algılanmıştır. Eskatolojik kehanetler ise, Mesih’in gelişi, Mesih çağı, öbür dünya ve ölülerin dirilişi gibi, dünyanın sonunda meydana gelecek olaylara ilişkindir. Mesela “Bundan sonra Sur kenti 70 yıl bir kralın ömrü süresince unutulacak,” cümlesinde, kral kelimesinin Mesih’e işaret ettiği düşünülmüştür.
“İbrani bir köle satın alırsan, 6 yıl kölelik edecek, ama 7. yıl karşılık ödemeden özgür olacak,” şeklindeki Tevrat cümlesinin ise, hem tarihi hem de eskatolojik kehaneti aynı anda içerdiği kabul edilmektedir. Burada geçen “6 yıl kölelik”, İsrailoğulları’nın bağlı kaldıkları 6 krallığa, yani Babil, Med, Pers, Yunan, Süryani ve Roma devletlerine; karşılık ödemeden kazanılan özgürlük ise Mesih’in gelişine işaret etmektedir.
İskenderiyeli Philo, alegorik yorumun Yahudiler arasındaki zirve ismi olarak kabul edilir. Philo, yöntemini alegori kelimesi ile de açıklamıştır. Bununla o, hem alegorik olarak yorumlanan metni hem de alegorik yorumlama yöntemini ifade etmektedir. Philo, bu yöntemi Yahudi kutsal kitabına ilk uygulayan kişi olarak bilinmektedir.
Metnin dış anlamını “Beden”, gizli anlamını ise “Ruh” gibi gören Philo’ya göre gizli anlam, bedensiz ve çıplak bir şeye benzemektedir. O aynı zamanda, “Kutsal yazıların harfleri, cisimlerin gölgelerinden başka bir şey değildir. Kelimelerin altında bulunan ve araştırmayla ortaya çıkacak anlamlar ise, üzerinde düşünülmesi gereken gerçek şeylerdir,” diyerek kelimelerin sözel anlamından çok, gizli durumdaki gerçek anlamına vurgu yapmaktadır. Bununla birlikte, “ruhun ikamet ettiği bedene dikkat etmenin gerekli ve önemli olması” gibi, gizli anlamları barındıran kelimeler de önemlidir.
Örnek :
Âdem bilinci, Havva duyuları (psişe) sembolize eder. Havva; yani duyular, Âdem’i; yani bilinci bedensel arzulara doğru sürükler. Bu durum bedenle özdeşleşmeyi gösterir ve iyi-kötü ağacının meyvesinin yenmesi olarak sembolize edilir. Böylece birlik cennetinden ayrılır, ikilik; yani iyi ve kötü dünyasına gireriz.
- Alıntı
Yahudi din bilginlerinin Tanah’ta sözel anlamın dışında başka anlam arayışlarına girdikleri bilinmektedir. Rabbilerin sözel olmayan yorumlama yöntemi Midraş olarak tanımlanmıştır. “Arayıp bulmak” anlamına gelen bu terim, metnin sözel olarak yorumlanmasını ifade eden Paşut (genişletmek) ve Mişma (duymak) kelimelerinin karşıtı olarak kullanılmıştır. Sözel olmayan yorumlarda metnin birtakım sembol, işaret ve meseller içerdiği düşünülmekteydi. Midraş yöntemiyle elde edilen manalar; yasanın sırrı, yasanın gizemleri ya da yasanın gizli odaları olarak adlandırılmıştır.
Rabbiler sözel olmayan yorumları, genelde insan davranışlarıyla ilgili meselelerde yapmışlardır. Bu yorumlar hukuki, ahlaki ve tedbirli davranmaya yönelik olabilmektedir. Hukuki yoruma örnek olarak “Çıkış” kitabındaki “göze göz” şeklindeki kısas emrinin, göz için takdir edilecek para cezasına dönüştürülmesi gösterilebilir. Sözel olmayan yorumlar, kimi zaman da bir metnin kelimeleri veya içeriği hakkında birtakım açıklayıcı bilgiler verebilir. Bunlar özellikle Tanrı, insan ve evren hakkındaki inançların dayandığı, bazı metinlerde görülür. Sözel olmayan yorumlar, ayrıca, peygamberlerin gelecekte meydana geleceğini söyledikleri olayları açıklamaya çalışır.
Mesela ; Aden bahçesinde çıkan bir ırmağın dört kola bölündüğü Tevrat’ta açıklanmaktadır. Bu cümle, daha sonra tarih sahnesine çıkacak olan Babil, Med, Yunan ve Roma devletlerine bir işaret olarak görülmüştür. Yine Yakup ile ilgili olarak söylenen “Oradaki taşlardan birini aldı” cümlesi, onun neslinden gelenlerin ileride taş levhalar halinde yasayı alacaklarına dair bir sembol alarak algılanmıştır. Eskatolojik kehanetler ise, Mesih’in gelişi, Mesih çağı, öbür dünya ve ölülerin dirilişi gibi, dünyanın sonunda meydana gelecek olaylara ilişkindir. Mesela “Bundan sonra Sur kenti 70 yıl bir kralın ömrü süresince unutulacak,” cümlesinde, kral kelimesinin Mesih’e işaret ettiği düşünülmüştür.
“İbrani bir köle satın alırsan, 6 yıl kölelik edecek, ama 7. yıl karşılık ödemeden özgür olacak,” şeklindeki Tevrat cümlesinin ise, hem tarihi hem de eskatolojik kehaneti aynı anda içerdiği kabul edilmektedir. Burada geçen “6 yıl kölelik”, İsrailoğulları’nın bağlı kaldıkları 6 krallığa, yani Babil, Med, Pers, Yunan, Süryani ve Roma devletlerine; karşılık ödemeden kazanılan özgürlük ise Mesih’in gelişine işaret etmektedir.
İskenderiyeli Philo, alegorik yorumun Yahudiler arasındaki zirve ismi olarak kabul edilir. Philo, yöntemini alegori kelimesi ile de açıklamıştır. Bununla o, hem alegorik olarak yorumlanan metni hem de alegorik yorumlama yöntemini ifade etmektedir. Philo, bu yöntemi Yahudi kutsal kitabına ilk uygulayan kişi olarak bilinmektedir.
Metnin dış anlamını “Beden”, gizli anlamını ise “Ruh” gibi gören Philo’ya göre gizli anlam, bedensiz ve çıplak bir şeye benzemektedir. O aynı zamanda, “Kutsal yazıların harfleri, cisimlerin gölgelerinden başka bir şey değildir. Kelimelerin altında bulunan ve araştırmayla ortaya çıkacak anlamlar ise, üzerinde düşünülmesi gereken gerçek şeylerdir,” diyerek kelimelerin sözel anlamından çok, gizli durumdaki gerçek anlamına vurgu yapmaktadır. Bununla birlikte, “ruhun ikamet ettiği bedene dikkat etmenin gerekli ve önemli olması” gibi, gizli anlamları barındıran kelimeler de önemlidir.
Örnek :
Âdem bilinci, Havva duyuları (psişe) sembolize eder. Havva; yani duyular, Âdem’i; yani bilinci bedensel arzulara doğru sürükler. Bu durum bedenle özdeşleşmeyi gösterir ve iyi-kötü ağacının meyvesinin yenmesi olarak sembolize edilir. Böylece birlik cennetinden ayrılır, ikilik; yani iyi ve kötü dünyasına gireriz.
- Alıntı
