Peregrinatio in terram sanctam

Mainz Katedralinde zengin bir papaz olan Bernhard von Breydenbach 1483-1484 yıllarında Kudüs’e yaptığı hac yolculuğunu anlatan, kapsamlı bir şekilde resimlenmiş seyahat kitabı Peregrinatio in terram sanctam’ı yayınladı. Bu kitap, Sanctae Peregrinationes adıyla da biliniyor.

Von Breydenbach bu seyahati gerçekleştirirken, yanına, gördüğü yerleri resmetmek üzere usta bir sanatçı olan Utrecht’li Erhard Reuwich’i aldı. Kitapta anlatıldığına göre, Reuwich aynı zamanda kitabın ilk Latince baskısını Mainz’deki kendi evinde yaptı. Ve çok muhtemeldir ki sanatçı olarak kitapta adını anan kişi Reuwich’in kendisiydi, çünkü o dönemde kitap illüstrasyonlarını yapanların isimleri çok ender olarak zikredilirdi.

Nisan 1483’de yola çıkıp Ocak 1484’te geri döndükleri bu seyahatte ilk durakları üç hafta kadar konakladıkları Venedik oldu. Sonra bir gemi yolculuğuyla, o dönemde Venediklilere ait olan Korfu, Modon ve Rodos’a geçtiler. Kudüs, Beytüllahim ve Kutsal Topraklardaki diğer yerlerden sonra Sina Dağı’na ve Kahire’ye ulaştılar. Nil’den Rosetta’ya doğru bir tekne yolculuğundan sonra, buradan Venedik’e gemiyle geri döndüler.

Peregrinatio in terram sanctam ilk resimli seyahat kitabıydı ve genel olarak kitap resimleme konusunda bir sıçrama noktası oluşturdu. Katlamalı, uzunlamasına resimler Batı’da ilk kez bu kitapta görüldü. Bu kitapta beş tane büyük katlamalı tahtabaskı resim yer alıyordu. Bunlardan biri de Venedik’in 160x30cm ebadında panaromik görünümünü içeren görkemli bir tahtabaskıydı.
Kitap ayrıca ortada büyük bir panaromik Kudüs görüntüsünün yer aldığı üç-blokluk Filistin ve Mısır haritası ve ayrıca Iraklion (Girit), Modon (Mora Yarımadası), Rodos, Korfu (Batı Yunanistan) ve Parenzo (Adriyatik) şehirlerinin panoramalarını içeriyordu.

Yakın Doğu giysileri üzerine çalışmaların yer aldığı kitapta ayrıca yolculuk esnasında görülen timsah, deve ve tek boynuzlu at (!) gibi hayvanların resimleri de bulunuyordu.

Kitabın yayınevi amblemini o dönemdeki Mainz Başpiskoposunun canlı arması oluşturuyor. Bu armanın önemli bir özelliği de tahtabaskı bir resimde ilk çapraz-taramanın bu arma üzerinde kullanılmış olması.

Kitap en çok satılan kitaplar arasında yer aldı ve sonraki otuz yıl boyunca 13 baskı yaptı. Fransa ve İspanya’da yapılan baskılar için tahta resim blokları yerel basımcılara gönderildi. Almanca’daki ilk baskı ise Latince baskıdan bir yıl sonra yapıldı. Ve kitap ayrıca 1500 yılından önce Fransızca’ya, Flemenkçe’ye ve İspanyolca’ya çevrildi.

Filistin Haritası

Peregrinatio in terram sanctam'ın içerisinde yer alan Filistin Haritası çağdaş tanıklığa dayanılarak çizilen ilk Kutsal Topraklar haritası. Doğu’ya dönük olarak çizilmiş bu harita bölgenin panoramik bir tasvirini içeriyor. Kuzey’de Trablus’tan Şam’a ve Güney’de Kızıl Deniz’den İskenderiye’ye uzanan haritada İncil’de adı geçen bir çok yer gösteriliyor. Bunun yanısıra Mısır Piramidleri gibi seyyahların ve hacıların ilgisini çekebilecek başka yerler de haritada yer alıyor. Haritanın sol altında Yafa limanında hacıların gemiden indikleri görülüyor.

Haritanın ortasında büyük ve ayrıntılı bir Kudüs panoraması yer alıyor. Batı’ya dönük olarak çizilmiş Kudüs Zeytin Dağı’ndan görülüyor. Kudüs hem ölçek hem perspektif olarak haritanın geri kalanından farklı, bu yüzden de ayrı olarak görülmesi gerekiyor.

Her ne kadar bu harita Kudüs’ün Müslümanların egemenliği altında olduğu bir dönemde çizilmiş de olsa Kutsal Yerler Hıristiyan isimleriyle adlandırılmış. Haritada "Templum Salomonis" olarak adlandırıldığını gördüğümüz Harem-i Şerif merkezde yer alırken, Kutsal Yükseliş Kilisesi ("Templum gloriosum Domini Sepulchri") yukarıda, sağda yer alıyor. Haritada, bu ve benzeri birçok yerin alışılmadık bir doğrulukta resmedildiği görülüyor. Bu da, haritadaki çizimlerin, İncil’deki belirsiz belirsiz betimlemeler veya tümüyle hayal ürünü çizimlerin tersine ilk elden gözlemlere dayanmasından kaynaklanıyor. Bu nedenledir ki harita hacılar için inanılmaz derecede kullanışlıydı ve çok miktarda kopyalandı.



Kaynak:internet