Nocebo etkisi, insan zihninin karanlık yüzünü gösteren en çarpıcı psikofizyolojik olgulardan biridir. Basitçe söylemek gerekirse, bedeniniz beyninizin söylediğine inanır. İster iyi, ister kötü. Plasebo etkisinde olumlu beklenti iyileştirirken, nocebo etkisinde olumsuz beklenti adeta bir zehir gibi işler. Birine, bu ilaç seni hasta edebilir dendiğinde, o kişi aslında tamamen zararsız bir madde alıyor olsa bile, midesi bulanır, başı döner, kalbi çarpar; çünkü beyin bu olumsuz beklentiyi gerçek bir tehdit olarak algılar ve vücuda ona uygun bir acil durum tepkisi başlatır.
Bu mekanizma, yalnızca laboratuvar deneylerinde değil, günlük hayatta da işler. Çevremizden gelen karamsar sözler, korkutucu haberler, sende bir solgunluk var, hasta gibisin gibi masum görünen yorumlar bile, zihnimizde hastalık beklentisini tetikler. Beyin bu beklentiyi tehlike sinyali olarak işleyip stres hormonlarını (kortizol, adrenalin vb.) salgılar. Bu hormonlar kısa vadede uyarıcı etki gösterse de, uzun vadede bağışıklık sistemini zayıflatır, sindirim sistemini bozar, uyku düzenini altüst eder. Sonuçta kişi gerçekten hasta olur, hem de yalnızca duyduğu, düşündüğü ve inandığı için.
Nocebo etkisi, aslında düşünce gücünün ne kadar tehlikeli olabileceğinin kanıtıdır. İyi niyetli olmayan telkinler, yanlış bilgiler, abartılı felaket senaryoları ve hatta kişinin kendi kendine kurduğu olumsuz düşünceler, bedeni yavaşça çökerten görünmez bir silaha dönüşebilir. Bu yüzden, sağlığımızı korumanın en önemli yollarından biri, zihnimizi bilinçli olarak korumaktır. Nasıl ki bağışıklık sistemimizi virüslere karşı güçlendirmeye çalışıyoruz, zihnimizi de olumsuz telkinlere, korkuya ve yersiz endişeye karşı eğitmeliyiz. Çünkü çoğu zaman en tehlikeli hastalık, önce zihin yoluyla başlar.
Bu mekanizma, yalnızca laboratuvar deneylerinde değil, günlük hayatta da işler. Çevremizden gelen karamsar sözler, korkutucu haberler, sende bir solgunluk var, hasta gibisin gibi masum görünen yorumlar bile, zihnimizde hastalık beklentisini tetikler. Beyin bu beklentiyi tehlike sinyali olarak işleyip stres hormonlarını (kortizol, adrenalin vb.) salgılar. Bu hormonlar kısa vadede uyarıcı etki gösterse de, uzun vadede bağışıklık sistemini zayıflatır, sindirim sistemini bozar, uyku düzenini altüst eder. Sonuçta kişi gerçekten hasta olur, hem de yalnızca duyduğu, düşündüğü ve inandığı için.
Nocebo etkisi, aslında düşünce gücünün ne kadar tehlikeli olabileceğinin kanıtıdır. İyi niyetli olmayan telkinler, yanlış bilgiler, abartılı felaket senaryoları ve hatta kişinin kendi kendine kurduğu olumsuz düşünceler, bedeni yavaşça çökerten görünmez bir silaha dönüşebilir. Bu yüzden, sağlığımızı korumanın en önemli yollarından biri, zihnimizi bilinçli olarak korumaktır. Nasıl ki bağışıklık sistemimizi virüslere karşı güçlendirmeye çalışıyoruz, zihnimizi de olumsuz telkinlere, korkuya ve yersiz endişeye karşı eğitmeliyiz. Çünkü çoğu zaman en tehlikeli hastalık, önce zihin yoluyla başlar.