Ü
Üye silindi 56746
gece geç saatlere kadar derse çalışarak bugünkü sınava hazırlandınız.
geç yattığınızdan dolayı sizinle aynı odada kalan arkadaşınızın sabah kalkışını ve evden çıkışını duymadınız. çalar saati kurduğunuzu zannediyordunuz, fakat kurmayı unutmuşsunuz.
uyanınca geç kaldığınızı anlıyor ve kahvaltı yapmadan kitapları alıp otobüs durağına koşuyorsunuz. fakülte önünden geçen otobüs siz gelmeden bir dakika önce duraktan kalkmış, uzaklaşan otobüsün ancak arkasını görüyorsunuz.
sınava geç kalmamak için dolmuş durağına gidiyorsunuz, sizden önce gelenler uzun bir kuyruk oluşturmuşlar. beklemeye başlıyorsunuz. pek sık dolmuş gelmiyor. sınava yarım saat kala dolmuşla okula yetişemeyeceğinizi anlıyor ve koşarak bir taksi durağına gidiyorsunuz.
taksi sizin zannettiğinizden daha ağır gidiyor, çünkü o saatte yoğun bir şehir trafiği var. fakülteye yaklaştığınız zaman başka bir araba yandan sizin taksiye çarpıyor. şoför "ulan hayvan kör müsün?" diye dışarı çıkarken, siz telaşla saatinize bakıyorsunuz. sınavın başlamasına sekiz dakika var.
şoförün eline taksimetrenin yazdığı parayı tutuşturup koşarak fakülteye geliyorsunuz. sınıfa son giren öğrenci sizsiniz, nefes nefesesiniz ve çalıştıklarınızı unutmuş olmaktan korkuyorsunuz. profesör sınav sorularını dağıtırken, yanınıza kalem almadığınızı fark ediyorsunuz. bitkin bir halde başınızı elleriniz arasına alıp bir süre o durumda kaldıktan sonra, yakınınızda oturan bir başka öğrenciden fazla kalemi varsa size ödünç verip veremeyeceğini soruyorsunuz.
engellenmenin tanımı ve bazı örnekler
yukarıdaki öğrencinin duyguları engellenme duygusuna bir örnek oluşturur. elde etmek istediğimiz bir nesneye, ulaşmak istediğimiz belirli bir amaca varmamız, veya bir gereksinmemizin giderilmesi önlendiği zaman ortaya çıkan olumsuz duyguya engellenme (frustration) adı verilir.
bazı psikologlar engellenme kavramını bir davranış olayı, başka bir deyişle bireyin istediği bir amaca ulaşmasının engellenmesi anlamında kullanırlar. bazı psikologlar ise bu kavramla, engellenme sonucu bireyin içinde oluşan duygu ve heyecanı belirtirler. biz ikinci anlamda, yani bir duygu ve heyecan belirten bir kavram olarak engellenme terimini kullanacağız.
kaygı ve engellenme çoğu kez bir arada olabilir. kaygı daha çok geleceğe dönük, bir durumun veya davranışın ortaya çıkaracağı sonuçla ilgilidir ve bireyin kendisini muhtemel olumsuz bir durumdan korumasına yöneliktir. engellenme, kızgınlık ve saldırganlık duygularının ağır bastığı bir süreçtir. yukarıda anlattığımız sınava gecikme durumunda olan öğrenci, büyük bir olasılıkla hem kaygı hem de engellenme duyar.
ancak iki duygu birbirinden farklıdır. sınavda başarılı olup olmayacağını düşünerek kaygılanan bir öğrenci, kendisini uyandırmadığı için arkadaşına, çalar saati kurmadığı ve yanına kalem almadığı için de kendisine kızar. kızgınlık duygusu mantıklı olmak zorunda değildir ve kendisine kasıtlı olarak herhangi bir kötülük yapmayan kişilere, hatta durumlara dahi uygulanır. örneğin, sınava geciken öğrenci otobüsün bir iki dakika beklememesine, dolmuş durağındaki kuyruğun uzunluğuna, kaza yapan arabanın şoförüne kızabilir. böyle durumlarda hem kaygı hem de engellenme beraberce hissedilebilir.
engellenmeye bireyler değişik tepkilerde bulunurlar. bazı kimseler saldırgan olurken, bazıları içlerine kapanabilir; bazıları kendisini karamsarlığa bırakır, bazılarıysa "battı balık yan gider" anlayışıyla hiçbir şeye önem vermeyebilirler. her davranışın kendine özgü sonuçları vardır.
geç yattığınızdan dolayı sizinle aynı odada kalan arkadaşınızın sabah kalkışını ve evden çıkışını duymadınız. çalar saati kurduğunuzu zannediyordunuz, fakat kurmayı unutmuşsunuz.
uyanınca geç kaldığınızı anlıyor ve kahvaltı yapmadan kitapları alıp otobüs durağına koşuyorsunuz. fakülte önünden geçen otobüs siz gelmeden bir dakika önce duraktan kalkmış, uzaklaşan otobüsün ancak arkasını görüyorsunuz.
sınava geç kalmamak için dolmuş durağına gidiyorsunuz, sizden önce gelenler uzun bir kuyruk oluşturmuşlar. beklemeye başlıyorsunuz. pek sık dolmuş gelmiyor. sınava yarım saat kala dolmuşla okula yetişemeyeceğinizi anlıyor ve koşarak bir taksi durağına gidiyorsunuz.
taksi sizin zannettiğinizden daha ağır gidiyor, çünkü o saatte yoğun bir şehir trafiği var. fakülteye yaklaştığınız zaman başka bir araba yandan sizin taksiye çarpıyor. şoför "ulan hayvan kör müsün?" diye dışarı çıkarken, siz telaşla saatinize bakıyorsunuz. sınavın başlamasına sekiz dakika var.
şoförün eline taksimetrenin yazdığı parayı tutuşturup koşarak fakülteye geliyorsunuz. sınıfa son giren öğrenci sizsiniz, nefes nefesesiniz ve çalıştıklarınızı unutmuş olmaktan korkuyorsunuz. profesör sınav sorularını dağıtırken, yanınıza kalem almadığınızı fark ediyorsunuz. bitkin bir halde başınızı elleriniz arasına alıp bir süre o durumda kaldıktan sonra, yakınınızda oturan bir başka öğrenciden fazla kalemi varsa size ödünç verip veremeyeceğini soruyorsunuz.
engellenmenin tanımı ve bazı örnekler
yukarıdaki öğrencinin duyguları engellenme duygusuna bir örnek oluşturur. elde etmek istediğimiz bir nesneye, ulaşmak istediğimiz belirli bir amaca varmamız, veya bir gereksinmemizin giderilmesi önlendiği zaman ortaya çıkan olumsuz duyguya engellenme (frustration) adı verilir.
bazı psikologlar engellenme kavramını bir davranış olayı, başka bir deyişle bireyin istediği bir amaca ulaşmasının engellenmesi anlamında kullanırlar. bazı psikologlar ise bu kavramla, engellenme sonucu bireyin içinde oluşan duygu ve heyecanı belirtirler. biz ikinci anlamda, yani bir duygu ve heyecan belirten bir kavram olarak engellenme terimini kullanacağız.
kaygı ve engellenme çoğu kez bir arada olabilir. kaygı daha çok geleceğe dönük, bir durumun veya davranışın ortaya çıkaracağı sonuçla ilgilidir ve bireyin kendisini muhtemel olumsuz bir durumdan korumasına yöneliktir. engellenme, kızgınlık ve saldırganlık duygularının ağır bastığı bir süreçtir. yukarıda anlattığımız sınava gecikme durumunda olan öğrenci, büyük bir olasılıkla hem kaygı hem de engellenme duyar.
ancak iki duygu birbirinden farklıdır. sınavda başarılı olup olmayacağını düşünerek kaygılanan bir öğrenci, kendisini uyandırmadığı için arkadaşına, çalar saati kurmadığı ve yanına kalem almadığı için de kendisine kızar. kızgınlık duygusu mantıklı olmak zorunda değildir ve kendisine kasıtlı olarak herhangi bir kötülük yapmayan kişilere, hatta durumlara dahi uygulanır. örneğin, sınava geciken öğrenci otobüsün bir iki dakika beklememesine, dolmuş durağındaki kuyruğun uzunluğuna, kaza yapan arabanın şoförüne kızabilir. böyle durumlarda hem kaygı hem de engellenme beraberce hissedilebilir.
engellenmeye bireyler değişik tepkilerde bulunurlar. bazı kimseler saldırgan olurken, bazıları içlerine kapanabilir; bazıları kendisini karamsarlığa bırakır, bazılarıysa "battı balık yan gider" anlayışıyla hiçbir şeye önem vermeyebilirler. her davranışın kendine özgü sonuçları vardır.
