DAİMON
Kayıtlı Üye
Tüm arketiplerde oldugu gibi, anne arketipi de değişik varyasyonlar gösterebilir.
Sonsuz evrensel anne: Göklerde bir yerlerde veya insanın derinliklerinde tam güçlü ve neredeyse ilahi bir anne sembolü yatar. Yeni doğmuş bir bebeğin annesine ilk bakışını ve ilk gülümseyişini hayal edelim. İkisi arasında neler olur, hangi mucize gerçekleşir, gönlümüzde hissettiğimiz duyguları satırlara dökmekte aciziz, ama aslında hepimiz ne demek istediğimizi gayet iyi biliriz. Acaba bebek, düştüğü o aşağı alemde (dünya, kök mana olarak "edna"dan gelir; en düşük ve en aşağı demektir.) ilk teselliyi annenin bakışlarında ve müşahedesinde mi yaşar? Tevhid/birlik aleminden gelen bebek, annenin o anlatılmaz muhabbetinde "Bak, burada da tevhid nuru var" mesajını mı alır? Doğrusunu arifler bilir. İşte o ilk bakışta yaşanan "anne", bu sembolü temsil ediyor olabilir.
Tarih boyunca insanlar, o ilk sonsuz anne sembolüne tanrılık bile yakıştırmışlar ve ona tapınmışlardır.
(Hinduizmde "Hintçe devata/parıldayanlar", Antik Yunan mitolojisinde "Afrodit, Artemis, Athena, Demeter" vb.)
Hiçbir zaman ulaşılamayacak, sonsuz, anlaşılmaz varlık: Özellikle erkeklerin yeterince sevgi ve ihtimam alamadıkları veya alamadıklarını sandıkları nörotik durumlarda rastladığımız kronik kadın hasreti, bir kadınla tatmin olamama duyguları.
-İsviçre'de bir zamanlar psikoterapi için takip ettiğim bir ressam danışanım, nörotik bir anne kompleksi yaşıyordu. Bir gün terapiye geldi ve bana yeni tablosunun adını söyledi:
Sonsuz Kadın ve Onun Palyaçosu.-
Saf, lekesiz, dokunulmamış varlık: Hristiyan sembolizminde Hz. Meryem bu sembolü temsil eder. Tüm Antik Yunan ve Roma mitolojileri kutsal bakirelerle doludur.
Cadı, üvey anne, kaynana vb.
Yer, mekan, kutsal oda, lahit, deniz motifleri: Deniz, genel manada bilinçdışını sembolize ettigi gibi, anne motifi de olabilir. İlginçtir ki Fransızcadan anne kelimesi "mere" ve deniz "mer"dir; İtalyancada ise "mamma" ve "mare" aynı kökten gelmektedir. Kutsal oda, lahit, hatta tabut; yine rüyalarda ana rahmine geri dönmeyi temsile edebilir. Tabii ki tüm arketip sembollerinde oldugu gibi burada da geri dönme; rahatlatıcı, barış ve huzur verici bir süreç olabileceği gibi (kutsal oda, şehir, anavatan(!), gemi vb.) dar alana sıkışma, ölmeden tabuta girme vb. bunaltıcı çağrışımlar da yapabilir. Yine ilginç bir motif de "Anadolu" dur. Babaları tenzih ederim ama niye "babadolu" değil de "anadolu"?
Ana kara, toprak ana, hep evrensel anne sembolünün tezahürleridir. Fikirlerin bile "anası", babafikir değil, anafikir'dir! Ve nihayet cennet de ana teması ile bağlantılıdır...
Cennet, anaların ayağı altındadır. (Hadis-i Şerif)
Nesnel motifler: Mesela "kitapların anası/ümmü'l-kitab" tabiri, Kuran-ı Kerim' i "ana" motifi altında temsil eder. (umm, Arapçada anne demektir).
ümmü'l kura, şehirlerin anası olarak Mekke i Mükerreme'yi tasvir ederken; ümmü'l-Kur'an, Fatiha-i Şerif'i tanımlar.
Yukarıda anlatılanlardan ne gördük?
Anne arketipinin en akıl almaz sembollerde bile tezahür edebileceğini müşahede ettik. Mübarek, hayat bahşeden, koruyan, sevgiyle kuşatan ve var eden evrensel anneden, bir vantuz gibi yutup tekrar ana rahmine hapseden "anne"ye kadar tüm bir semboller yelpazesini gördük. Aslında verdiğimiz örnekler, bir buz dağının sadece yüzeyde görünen parçasıydı. Rüyaların bize sunduğu gibi, anne sembolizminin su altında kalan bölümü çok daha kapsamlı ve zengindir. Üst bilinçdışının temel arketipi "Can" ve onun da ötesinde "Tanrı" iken, alt bilinçdışının temel ve en tesirli arketipi "anne" gibi görünüyor. Tüm bu anlatılanlar, iç dünyamızda farklı nefs katlarındaki anne sembolünün alabileceği değişik şekilleri biraz tasvir etmeye çalışmıştır. Ancak bir yandan da hayatımızın gerçekliğinde yaşadığımız bir annemiz vardır. Özellikle biz Müslümanlarda anne ve babaya saygı ve hizmet anlayışı en üst seviyede olmalıdır. Yani içimizdeki sembolleri, gerçeklikle karıştırmamamız gerekir. Evet, "anlamak" ama hizmet ve hürmette de kusur göstermemek... Kemal, olgunluk hep bu davranışı gerektirir.
_Alıntı_
Sonsuz evrensel anne: Göklerde bir yerlerde veya insanın derinliklerinde tam güçlü ve neredeyse ilahi bir anne sembolü yatar. Yeni doğmuş bir bebeğin annesine ilk bakışını ve ilk gülümseyişini hayal edelim. İkisi arasında neler olur, hangi mucize gerçekleşir, gönlümüzde hissettiğimiz duyguları satırlara dökmekte aciziz, ama aslında hepimiz ne demek istediğimizi gayet iyi biliriz. Acaba bebek, düştüğü o aşağı alemde (dünya, kök mana olarak "edna"dan gelir; en düşük ve en aşağı demektir.) ilk teselliyi annenin bakışlarında ve müşahedesinde mi yaşar? Tevhid/birlik aleminden gelen bebek, annenin o anlatılmaz muhabbetinde "Bak, burada da tevhid nuru var" mesajını mı alır? Doğrusunu arifler bilir. İşte o ilk bakışta yaşanan "anne", bu sembolü temsil ediyor olabilir.
Tarih boyunca insanlar, o ilk sonsuz anne sembolüne tanrılık bile yakıştırmışlar ve ona tapınmışlardır.
(Hinduizmde "Hintçe devata/parıldayanlar", Antik Yunan mitolojisinde "Afrodit, Artemis, Athena, Demeter" vb.)
Hiçbir zaman ulaşılamayacak, sonsuz, anlaşılmaz varlık: Özellikle erkeklerin yeterince sevgi ve ihtimam alamadıkları veya alamadıklarını sandıkları nörotik durumlarda rastladığımız kronik kadın hasreti, bir kadınla tatmin olamama duyguları.
-İsviçre'de bir zamanlar psikoterapi için takip ettiğim bir ressam danışanım, nörotik bir anne kompleksi yaşıyordu. Bir gün terapiye geldi ve bana yeni tablosunun adını söyledi:
Sonsuz Kadın ve Onun Palyaçosu.-
Saf, lekesiz, dokunulmamış varlık: Hristiyan sembolizminde Hz. Meryem bu sembolü temsil eder. Tüm Antik Yunan ve Roma mitolojileri kutsal bakirelerle doludur.
Cadı, üvey anne, kaynana vb.
Yer, mekan, kutsal oda, lahit, deniz motifleri: Deniz, genel manada bilinçdışını sembolize ettigi gibi, anne motifi de olabilir. İlginçtir ki Fransızcadan anne kelimesi "mere" ve deniz "mer"dir; İtalyancada ise "mamma" ve "mare" aynı kökten gelmektedir. Kutsal oda, lahit, hatta tabut; yine rüyalarda ana rahmine geri dönmeyi temsile edebilir. Tabii ki tüm arketip sembollerinde oldugu gibi burada da geri dönme; rahatlatıcı, barış ve huzur verici bir süreç olabileceği gibi (kutsal oda, şehir, anavatan(!), gemi vb.) dar alana sıkışma, ölmeden tabuta girme vb. bunaltıcı çağrışımlar da yapabilir. Yine ilginç bir motif de "Anadolu" dur. Babaları tenzih ederim ama niye "babadolu" değil de "anadolu"?
Ana kara, toprak ana, hep evrensel anne sembolünün tezahürleridir. Fikirlerin bile "anası", babafikir değil, anafikir'dir! Ve nihayet cennet de ana teması ile bağlantılıdır...
Cennet, anaların ayağı altındadır. (Hadis-i Şerif)
Nesnel motifler: Mesela "kitapların anası/ümmü'l-kitab" tabiri, Kuran-ı Kerim' i "ana" motifi altında temsil eder. (umm, Arapçada anne demektir).
ümmü'l kura, şehirlerin anası olarak Mekke i Mükerreme'yi tasvir ederken; ümmü'l-Kur'an, Fatiha-i Şerif'i tanımlar.
Yukarıda anlatılanlardan ne gördük?
Anne arketipinin en akıl almaz sembollerde bile tezahür edebileceğini müşahede ettik. Mübarek, hayat bahşeden, koruyan, sevgiyle kuşatan ve var eden evrensel anneden, bir vantuz gibi yutup tekrar ana rahmine hapseden "anne"ye kadar tüm bir semboller yelpazesini gördük. Aslında verdiğimiz örnekler, bir buz dağının sadece yüzeyde görünen parçasıydı. Rüyaların bize sunduğu gibi, anne sembolizminin su altında kalan bölümü çok daha kapsamlı ve zengindir. Üst bilinçdışının temel arketipi "Can" ve onun da ötesinde "Tanrı" iken, alt bilinçdışının temel ve en tesirli arketipi "anne" gibi görünüyor. Tüm bu anlatılanlar, iç dünyamızda farklı nefs katlarındaki anne sembolünün alabileceği değişik şekilleri biraz tasvir etmeye çalışmıştır. Ancak bir yandan da hayatımızın gerçekliğinde yaşadığımız bir annemiz vardır. Özellikle biz Müslümanlarda anne ve babaya saygı ve hizmet anlayışı en üst seviyede olmalıdır. Yani içimizdeki sembolleri, gerçeklikle karıştırmamamız gerekir. Evet, "anlamak" ama hizmet ve hürmette de kusur göstermemek... Kemal, olgunluk hep bu davranışı gerektirir.
_Alıntı_
