Orak ve Çekiç Sembolü

DylanObrien

Banlı Kullanıcı
Katılım
16 Haz 2014
Mesajlar
154
Tepkime puanı
4
Ekli dosyayı görüntüle 6796

Çekiç ve orak, 21. yüzyılın en politik ve ideolojik sembollerinden biridir. Tasarımının kökleri ve özellikle tasarımcısının kimliği belirsizdir.[1]

Hasadın tarımsal aleti olan orak, bir hilal şeklindedir. Bu yüzden öncelikle Ay'a ve dişliğe bağlanmıştır. Ölüme ve yeniden dirilişe ilişkin hayatın devir sembolü olan orak, aynı anda hem kesim hem de gelecek filizlenmenin vaadidir.[2]

Demirci ustasının aleti olan çekiç ise, yaratmak için ezen, zorlayan ve ilk başlarda yıkıcı olan erkeğe ait hâkim güçlerle birleştirilir. İskandinav mitolojisinde Thur'un çekici, böyle bir derin yıkıcı güce sahiptir ve gücün bu karakteristik özelliği sadece ustası tarafından kullanılabilir. Çekiçle örsün arasında olmak deyimi, birleşiminin patlayıcı özelliğe sahip olacağı aktif ve pasif bir gücün arasında kalmak demektir.[3]

Orak ve çekiç sembolleri, Lenin’in kullandığı sembollerdir. Bu semboller, sadece ülke içinde değil, uluslar arası düzeyde de tanınan semboller olarak tarihte yerini almıştır. Lenin propagandası, toplumdaki bireylerin bütün etkinlikleri içinde yerini almıştır.[4]

Kırmızı bir fon üzerinde çapraz şekilde konumlandırılmış orak ve çekiç, savaşta ölen yoldaşların kanıyla meşrulaşmış, işçilerin ve köylülerin açıkça bir bağını ifade eder. Orak ve çekicin birlikteliği, tehlikeli bir erkek gücüyle, düzenleyici bir dişi gücün birleşimi gibidir. Birleşmiş sembollerin bu zıtlığı, tamamlayıcı iki simgede bulunur: Kırmızı renk ve yıldız. Umudun ve saf düşüncenin sembolü olan yıldız, dökülen kanın kırmızısıyla tezat oluşturur. Bu kırmızı, aynı anda hem yaşama hem de ölüme işaret etmektedir.[2]

Orak ve çekiç, 1917 Bolşevik devriminden önce, uzak geçmişte Rus taşralı hanedan armalarında sembol olarak kullanılmış olan saban üzerinde çapraz duran bir çekiç şeklindeki eski bir sembolden uyarlanmış gibi görünüyor.

Büyük Petro, Rusya'yı modernleştirme ve imparatorluğunu Batı Avrupa ile aynı düzeye taşıma programının bir parçası olarak 17. yüzyıl sonlarında Rus soyluların arma taşımasına olanak sağladı. Düzenlenen birtakım ayrıcalıklara rağmen sistem, kontrolsüz ve tanımsız kaldı. Bununla birlikte Büyük Petro'nun da mensubu Romanovlar hanedanının çift başlı kartal arması, sonraki iki yüzyıl boyunca Emperyal Rusya'nın sembolü olacaktı.

Rusya'da patlak veren iç savaş ve 1917'de Çar'ın devrilmesinin ardından Bolşevikler, bir sorunla yüz yüze kaldı. Emperyal rejimin her yerde hazır ve nazır sembolleri ne olacaktı?

Devrimin son günlerinde çarlığın sembollerini yıkmak, eski çarların heykellerini parçalamak, sarayları ve müzeleri yağmalamak ve resmî devlet binalarının duvar ve kapılarından imparatorluk armalarını sökmek, ateşli kalabalıklar için ortak bir eylem haline gelmişti. Yeni Bolşevik Eğitim Halk Komiseri Anatoly Lunacharsky, bu yaygın vandalizm ve devlet binaları ve anıtlarının yıkılması karşısında önlem alınması karşısında kaygıya kapıldı.

Sonuçta bu eylemlerin önüne geçmek için önlem alınması konusunda devrimin lideri Lenin ile kulis yaptı. Lunacharsky, Batı Avrupa'da eğitim görmüş, Marksist devrimci ideallere bağlı ve kültürlü bir adamdı. Estetik ve sanat bilinci gelişkin bir aydın olarak Rusya'nın imparatorluk geçmişinin sembollerinin tahrip edilmesinden hoşlanmıyordu. Çünkü bunların çoğunun sanatsal değeri olan mimarî eserler olduğunu düşünüyor, kasten tahrip edilmelerinin barbarlık olacağına inanıyordu.

Lenin, beklendiği gibi yıkılan heykellerin yerine sistematik olarak devrim kahramanlarının ve Avrupa tarihindeki ünlü toplumsal ve politik radikallerin anıtlarının dikilmesini içeren "Anıtsal propaganda" planını yürürlüğe koydu. Önceden çift başlı kartalın olduğu her yerde komünist beş köşeli yıldız görünmeye başladı.

1918'de Lunacharsky, Lenin'in tavsiyesi üzerine yeni Rusya için semboller yaratmak üzere sanatçılar ve tasarımcılar arasında bir yarışma açtı. Bu, bir bayrak, bir arma ve resmî devlet mührü yarışmasıydı. Yarışma kuralları, "kompozisyonda işçi ve köylü cumhuriyetini, bunların emek araçlarını sembolize eden unsurlar" arıyor, bunların bulunmasını zorunlu kılıyordu.

Ertesi yıl, Halk Komiserleri Konseyi, arma ve devlet mührü için sunulan tasarımları değerlendirmek üzere özel olarak toplandı. İlk kazanan tasarım, buğday demetleri ile çevrelenmiş, kırmızı bir zemin üzerinde doğan bir güneşin ışınlarından oluşuyordu. Ortada çarpazlanmış bir çekiç ve orak ile altta ucu yukarıya kalkan şeklinde yerleştirilmiş bir kılıç vardı.

Lenin, kılıçla ilgili tereddüde düştüğü için mühür geliştirilirken bu kılıç ortadan kaldırıldı Yeni resmî devlet mührünün ana bileşeni orak ve çekiçti. Bu sembol, Lenin ve Lunacharsky'nin yarışma için koydukları kriteri mükemmelen karşılıyordu. Çünkü işçi sınıfı/şehirli proletarya çekiçle ve kır köylüsü orakla temsil ediliyordu.

Orak ve çekiç amblemi, Bolşevik propagandaya hızlıca uyarlandı ve 1919 yılının 1 Mayıs kutlamaları için üretilen pankartlarda ve sokak sanatında yoğun biçimde kullanıldı.[1] Orak ve çekiç, kızıl yıldız gibi semboller bu tip gösteri ve festivallerde yaygınlaşıp, popüler hale geldiler. Kullanımları bu andan sonra daha standart, resmi ve yaygın hale getirildi. Özellikle kendilerin köylü denizinin içinde sıkışmış olarak gören Bolşevikler kendileri ile kitleler arasında iletişim kurmak için bu tür sembollerin yardımıyla temiz bir başlangıç yapmak niyetindeydiler.[5]

Orak ve çekiç, nihayet eski rejimin tüm resmi belgelerinde, parada, kurumsal işaretlerde ve bayraklarda görülen bütün sembollerinin yerini aldı. 1923'te Sovyetler Birliği'nin resmî bayrağı olarak kabul edildi ve 1991'de Sovyetler Birliği dağılana kadar öyle kaldı

Sovyetler sonrası dönemde orak ve çekiç sembolü, totaliter bir rejimin ve komünizmin en kötü aşırılıklarının bir temsilcisi olmakla lekelendi. Bugün Çin gibi dünyanın bazı yerlerinde işçi devriminin bir sembolü olarak hala kullanılıyor olsa da, büyük çoğunlukla Karl Marx ve Frederick Engels'in devrimci teorilerine sempati duyan insanların giydiği tişörtler, rozetler ve şapkalarda daha çok görülüyor.[1]

Kaynaklar:

[1] Joseph Piercy, "Semboller: Evcrensel Bir Dil", Aykırı Araştırma, İstanbul 2014, s.63-66.
[2] Nanon Gardin & Robert Olorenshaw, "Larousse Semboller Sözlüğü", "Orak" maddesi, Bilge Kültür Sanat, s.463.
[3] Nanon Gardin & Robert Olorenshaw, a.g.e., "Çekiç" maddesi, s.141-142.
[4] Tuba Kalçık, "Televizyonda Siyasal Propaganda" (yüksek lisans tezi), Ankara 2007, s.14.
[5] Y. Doğan Çetinkaya, "Kitle Siyaseti ve Siyasi Afişler: Bolşevikler Örneği", Kebikeç Dergisi, sayı:32, 2011.
 

madasin

Kayıtlı Üye
Katılım
2 Şub 2015
Mesajlar
359
Tepkime puanı
9
Sn Besti, O biliniyor zaten. Ama bilmeyenler için bildiğinizi aktarmanız iyi olmuş. Emek sembolüdür , komünistler o nedenle kullanmışlardır.
 
Üst