Odysseia. " Ilyada bir olayın, Odysseia bir kişinin destanıdır. Çağdaş okuyucu destan da demez Odyss Şia'ya, onu daha çok bir romana, bir filme benzetir. Gerçekten de konusuyla romanı, kuruluşuyla filmi andırır Odysseia. Troya destanında olaylar düz akışlı bir anlatımla ortaya serilmiştir. Odysseia'da tam tersine olaylar zaman içinde geliştikleri gibi anlatılmaz, geriye dönmeler, anılar, atlamalar, sahne değiştirmelerle canlandırılır. Destan beş ana bölümden oluşmaktadır. Bunlar birbirinden ayrı, bağımsız öykülerdir:
I. Telemakhia (I-IV)
II. Kalypso'nun adasında (V)
III. Phaiak'ların ülkesinde (VI-IX)
IV. Odysseus'un serüvenleri - kendi ağzından -(IX-XII)
V. İthake'de (Xm-XXIV).
Bu ana bölümlerin destanın XXIV bölümüne göre dizilişi şöyledir:
I. (a) Tanrıçaya sesleniş - Konunun bildirilmesi – Tanrılar toplantısında Odysseus'un Kalypso'nun yanından ayrılması gerektiğine karar verilmesi - Tanrıça Athene'nin Mentes kılığında İthake'ye gelmesi ve Telemakhos'u uyarması - İthake sarayında taliplerin şöleni.
II. (P) İthakelilerin toplantısı - Telemakhos'la talipler arasındaki tartışma – Telemakhos babasını aramak üzere yola çıkmaya karar verir - Hazırlık - Yola çıkış.
III. (7) Pylos'a, Nestor'un sarayına varış - Konuklanma - Nestor'un anılarını ve bildiklerini anlatması - Telemakhos'un Nestor'un oğlu Peisistratos'la birlikte Lakedaimon'a gidişi.
IV. (S) Menelaos'un sarayına varış - Menelaos'la Helene'nin Telemakhos'u ağırlamaları - Mısır yolculuklarını ve Proteus'u anlatmaları. Sahne değişmesi: İthake'de talipler Telemakhos'u yolculuk dönüşünde öldürmeye karar verirler. Limanda pusu kurmalan - Penelopeia'nın üzüntüsü ve düşü.
V. (r) İkinci tann toplantısı - Hermes'in Kalypso'nun adasına gönderilmesi - Hermes'le Kalypso'nun konuşması - Odysseus'un gitmesi için bir salın hazırlanması – Yola çıkış ve on yedi günlük yolculuk - Fırtına - Salın paramparça oluşu - Tanrıça İno ile buluşma - Odysseus'un iki gün, iki gece yüzüp Phaiak'lar toprağına ayak basması – Çalılıkta uykuya dalması.
VI. (Q Phaiak kralı Alkinoos'un sarayında: Nausikaa'nın düşü -Yunaklara gidiş - Odysseus'un uyuduğu çalılığın yanı başında kızların çamaşır yıkaması - Odysseus'un uyanması, Nausikaa'ya yalvarması, yıkanıp giydirilmesi - Şehre gitmek üzere yola koyulmalan.
VII. On) Tanrıça Athena ile Phaiak kızı kılığında Odysseus'u Alkinoos'un sarayına götürür - Sarayın tanımlanması - Odysseus'un Alkinoos ve karısı Arete tarafından iyi karşılanması - Alkinoos'un Odysseus'u yurduna göndereceğine söz vermesi - Odysseus gerçek kimliğini açıklamadan Phaiak iline nasıl geldiğini anlatır.
VIII. (9) Şölen - Ozan Demodokos'un Troya savaşından menkıbeler anlatması – Yarışmalar - Odysseus'un disk atması - Demodokos'un ağzından Ares'le Aphrodite'nin sevişmesi - Odysseus'un yol hazırlıkları – Kimliğini açıklaması.
IX. (t) Odysseus serüvenlerini anlatmaya başlar. Kikonlar - Fırtına ve lotos yiyenler ülkesi - Kyklops Polyphemos'un magarasındaki dram - Kurtuluş.
X. (K) Rüzgâr tanrı Aiolos'un adası – Rüzgârların kapandığı tulumun açılması - Fırtına- Laistrygonlar kentinde on bir geminin yok oluşu - Odysseus'un tek gemiyle Kirke'nin adasına varışı – Arkadaşlarının domuza dönüştürülmesi - Kirke'nin yanında geçen yıl - Ölüler ülkesine gidiş için hazırlık.
XI. (X) Ölüler ülkesine varış - Odysseus'un anası Antikleia'nın ruhu ve ana-ogul arasındaki konuşma - Bilici Teiresias Odysseus'a İthake'ye dönmenin çarelerini söyler – Ölülerin geçit resmi: Kadınlar, erkekler - Dönüş.
XII. (u) Kirke adasına varış - Elpenor'un cenazesi - Skylla ile Kharybdis geçidi – Güneş tanrının kutsal sığırları - Tayfanın işlediği büyük suç - Kasırgada hepsinin boğulması - Odysseus tek başına Kalypso'nun adasına çıkar. Serüvenlerini anlatması burada biter.
XIII. (v) Odysseus'un Phaiak ilinden uğurlanması - Uyku - İthake'ye varış - Athene'nin Odysseus'u çoban Eumaios'un kulübesine götürmesi - Telemakhos'u geri getirmek için Lakedaimon'a gitmesi.
XIV. (E,) Eumaios'un dilenci kılığındaki Odysseus'u iyi karşılaması -Odysseus'un uydurduğu masallar - Çobanlarla birlikte akşam yemeği.
XV. (o) Telemakhos'un Lakedaimon'dan ayrılması - Denize açılışı. Sahne değişir: Odysseus Eumaios'a sorular sorar; babasının durumunu öğrenir - Eumaios'un hayat hikâyesi - Telemakhos'un gemisi İthake'ye varır: Konuğu bilici Theoklymenos'u şehre gönderip kendinin Eumaios'un kulübesine çıkması.
XVI.
Telemakhos'un Eumaios'un kulübesinde sevinçle karşılanması - Eumaios Penelopeia'ya oğlunun döndüğünü haber vermeye gider, baba-otjul ağıllarda yalnız kalırlar - Odysseus kim olduğunu açıklar - Baba-ogul sevinçle birbirlerine sarılırlar, taliplerin hakkından gelmek için plan kurarlar - Telemakhos'un gemisi limana girer: Taliplerin öfkesi - Penelopeia ile talipler arasında sert konuşma - Kraliçeye müjdeyi veren Eumaios adıllara döner.
XVII. (p) Telemakhos saraya gelir, yolculuğunu anasına ve dadısına anlatır – Sarayda şölen hazırlığı - Odysseus dilenci kılığında Eumaios'la saraya gider - İhtiyar köpeğinin kendisini tanıması -Talipler dilenciyi hırpalar - Penelopeia onu korur ve yanına çağırtır.
XVIII. (a) Saray dilencisi İros'la Odysseus arasındaki güreş - Taliplerin Odysseus'u horlamaları - Penelopeia'nın bir koca seçeceğini bildirmesi - Gece herkesin yatması.
XIX. (T) Telemakhos silahları saklar – Odysseus Penelopeia ile buluşur - Dadısı Eurykleia ayaklarını yıkarken onu yara izinden tanır - Odysseus karısına kendini tanıtmadan onun gördüğü bir düşü yorumlar - Ayrılıp yatmaya giderler.
XX. (v) İkisinin de uyku tutturamaması - Tanrı işmarları – Sabahki toplantı - Evde ternizlik - Çobanların Odysseus'a davranışı -Telemakhos'la talipler arasındaki çatışma – Şölen.
XXI. (<p) Penelopeia Odysseus'un büyük yayını getirip yarışmayı başlatır - Taliplerin hiçbiri yayı geremez - Odysseus dener ve yayı gerer - Taliplerin şaşkınlığı.
XXII. (%) Odysseus'un talipleri bir bir öldürmesi - Silahların hazine odasından getirilmesi - Athene'nin işe karışması - Ozan Phemios'la haberci Medon'dan başka herkesin öldürülmesi - Suçlu hizmetçilerin asılması - Penelopeia'nın çağırılması.
XXIII. Penelopeia önce Odysseus'u tanımaz, çekingen davranıp onu dener – Karıkoca birbirlerine kavuşup odalarına çekilirler, çektiklerini birbirlerine anlatırlar - Ertesi sabah Odysseus babası Laertes'e gider.
XXIV. (co) Taliplerin ruhları Hades ülkesine iner. Sahne değişir: Odysseus'un babasıyla buluşması, çobanların sevinci - Sahne değişir: Taliplerin öldükleri haberi yayılır, akrabaları öç almaya gelir - Athene araya girip barışı sağlar."
Son.
Alıntı; Azra Erhat(ONK).(1996).Mitoloji Sözlüğü.İstanbul.Remzi Kitabevi
I. Telemakhia (I-IV)
II. Kalypso'nun adasında (V)
III. Phaiak'ların ülkesinde (VI-IX)
IV. Odysseus'un serüvenleri - kendi ağzından -(IX-XII)
V. İthake'de (Xm-XXIV).
Bu ana bölümlerin destanın XXIV bölümüne göre dizilişi şöyledir:
I. (a) Tanrıçaya sesleniş - Konunun bildirilmesi – Tanrılar toplantısında Odysseus'un Kalypso'nun yanından ayrılması gerektiğine karar verilmesi - Tanrıça Athene'nin Mentes kılığında İthake'ye gelmesi ve Telemakhos'u uyarması - İthake sarayında taliplerin şöleni.
II. (P) İthakelilerin toplantısı - Telemakhos'la talipler arasındaki tartışma – Telemakhos babasını aramak üzere yola çıkmaya karar verir - Hazırlık - Yola çıkış.
III. (7) Pylos'a, Nestor'un sarayına varış - Konuklanma - Nestor'un anılarını ve bildiklerini anlatması - Telemakhos'un Nestor'un oğlu Peisistratos'la birlikte Lakedaimon'a gidişi.
IV. (S) Menelaos'un sarayına varış - Menelaos'la Helene'nin Telemakhos'u ağırlamaları - Mısır yolculuklarını ve Proteus'u anlatmaları. Sahne değişmesi: İthake'de talipler Telemakhos'u yolculuk dönüşünde öldürmeye karar verirler. Limanda pusu kurmalan - Penelopeia'nın üzüntüsü ve düşü.
V. (r) İkinci tann toplantısı - Hermes'in Kalypso'nun adasına gönderilmesi - Hermes'le Kalypso'nun konuşması - Odysseus'un gitmesi için bir salın hazırlanması – Yola çıkış ve on yedi günlük yolculuk - Fırtına - Salın paramparça oluşu - Tanrıça İno ile buluşma - Odysseus'un iki gün, iki gece yüzüp Phaiak'lar toprağına ayak basması – Çalılıkta uykuya dalması.
VI. (Q Phaiak kralı Alkinoos'un sarayında: Nausikaa'nın düşü -Yunaklara gidiş - Odysseus'un uyuduğu çalılığın yanı başında kızların çamaşır yıkaması - Odysseus'un uyanması, Nausikaa'ya yalvarması, yıkanıp giydirilmesi - Şehre gitmek üzere yola koyulmalan.
VII. On) Tanrıça Athena ile Phaiak kızı kılığında Odysseus'u Alkinoos'un sarayına götürür - Sarayın tanımlanması - Odysseus'un Alkinoos ve karısı Arete tarafından iyi karşılanması - Alkinoos'un Odysseus'u yurduna göndereceğine söz vermesi - Odysseus gerçek kimliğini açıklamadan Phaiak iline nasıl geldiğini anlatır.
VIII. (9) Şölen - Ozan Demodokos'un Troya savaşından menkıbeler anlatması – Yarışmalar - Odysseus'un disk atması - Demodokos'un ağzından Ares'le Aphrodite'nin sevişmesi - Odysseus'un yol hazırlıkları – Kimliğini açıklaması.
IX. (t) Odysseus serüvenlerini anlatmaya başlar. Kikonlar - Fırtına ve lotos yiyenler ülkesi - Kyklops Polyphemos'un magarasındaki dram - Kurtuluş.
X. (K) Rüzgâr tanrı Aiolos'un adası – Rüzgârların kapandığı tulumun açılması - Fırtına- Laistrygonlar kentinde on bir geminin yok oluşu - Odysseus'un tek gemiyle Kirke'nin adasına varışı – Arkadaşlarının domuza dönüştürülmesi - Kirke'nin yanında geçen yıl - Ölüler ülkesine gidiş için hazırlık.
XI. (X) Ölüler ülkesine varış - Odysseus'un anası Antikleia'nın ruhu ve ana-ogul arasındaki konuşma - Bilici Teiresias Odysseus'a İthake'ye dönmenin çarelerini söyler – Ölülerin geçit resmi: Kadınlar, erkekler - Dönüş.
XII. (u) Kirke adasına varış - Elpenor'un cenazesi - Skylla ile Kharybdis geçidi – Güneş tanrının kutsal sığırları - Tayfanın işlediği büyük suç - Kasırgada hepsinin boğulması - Odysseus tek başına Kalypso'nun adasına çıkar. Serüvenlerini anlatması burada biter.
XIII. (v) Odysseus'un Phaiak ilinden uğurlanması - Uyku - İthake'ye varış - Athene'nin Odysseus'u çoban Eumaios'un kulübesine götürmesi - Telemakhos'u geri getirmek için Lakedaimon'a gitmesi.
XIV. (E,) Eumaios'un dilenci kılığındaki Odysseus'u iyi karşılaması -Odysseus'un uydurduğu masallar - Çobanlarla birlikte akşam yemeği.
XV. (o) Telemakhos'un Lakedaimon'dan ayrılması - Denize açılışı. Sahne değişir: Odysseus Eumaios'a sorular sorar; babasının durumunu öğrenir - Eumaios'un hayat hikâyesi - Telemakhos'un gemisi İthake'ye varır: Konuğu bilici Theoklymenos'u şehre gönderip kendinin Eumaios'un kulübesine çıkması.
XVI.
Telemakhos'un Eumaios'un kulübesinde sevinçle karşılanması - Eumaios Penelopeia'ya oğlunun döndüğünü haber vermeye gider, baba-otjul ağıllarda yalnız kalırlar - Odysseus kim olduğunu açıklar - Baba-ogul sevinçle birbirlerine sarılırlar, taliplerin hakkından gelmek için plan kurarlar - Telemakhos'un gemisi limana girer: Taliplerin öfkesi - Penelopeia ile talipler arasında sert konuşma - Kraliçeye müjdeyi veren Eumaios adıllara döner.XVII. (p) Telemakhos saraya gelir, yolculuğunu anasına ve dadısına anlatır – Sarayda şölen hazırlığı - Odysseus dilenci kılığında Eumaios'la saraya gider - İhtiyar köpeğinin kendisini tanıması -Talipler dilenciyi hırpalar - Penelopeia onu korur ve yanına çağırtır.
XVIII. (a) Saray dilencisi İros'la Odysseus arasındaki güreş - Taliplerin Odysseus'u horlamaları - Penelopeia'nın bir koca seçeceğini bildirmesi - Gece herkesin yatması.
XIX. (T) Telemakhos silahları saklar – Odysseus Penelopeia ile buluşur - Dadısı Eurykleia ayaklarını yıkarken onu yara izinden tanır - Odysseus karısına kendini tanıtmadan onun gördüğü bir düşü yorumlar - Ayrılıp yatmaya giderler.
XX. (v) İkisinin de uyku tutturamaması - Tanrı işmarları – Sabahki toplantı - Evde ternizlik - Çobanların Odysseus'a davranışı -Telemakhos'la talipler arasındaki çatışma – Şölen.
XXI. (<p) Penelopeia Odysseus'un büyük yayını getirip yarışmayı başlatır - Taliplerin hiçbiri yayı geremez - Odysseus dener ve yayı gerer - Taliplerin şaşkınlığı.
XXII. (%) Odysseus'un talipleri bir bir öldürmesi - Silahların hazine odasından getirilmesi - Athene'nin işe karışması - Ozan Phemios'la haberci Medon'dan başka herkesin öldürülmesi - Suçlu hizmetçilerin asılması - Penelopeia'nın çağırılması.
XXIII.
Penelopeia önce Odysseus'u tanımaz, çekingen davranıp onu dener – Karıkoca birbirlerine kavuşup odalarına çekilirler, çektiklerini birbirlerine anlatırlar - Ertesi sabah Odysseus babası Laertes'e gider.XXIV. (co) Taliplerin ruhları Hades ülkesine iner. Sahne değişir: Odysseus'un babasıyla buluşması, çobanların sevinci - Sahne değişir: Taliplerin öldükleri haberi yayılır, akrabaları öç almaya gelir - Athene araya girip barışı sağlar."
Son.
Alıntı; Azra Erhat(ONK).(1996).Mitoloji Sözlüğü.İstanbul.Remzi Kitabevi
