Selamünlaeyküm değerli dostlarım.Mistisizm hakkında sorum olacak iki tane:
1)Bir müslüman mistisizm ile ilginebilir,mistisizm yolunda yürüyebilir mi?
2)İlk sorumun cevabı evet ise bana mistisizm ile ilgili öyle kitaplar önerin ki;bana spiritüel açıdan çok şey katsın,farkındalığımı geliştirsin ve spiritüel tekamülümü gerçekleştirsin.
Yardımlarınız için teşekkürler.İyi forumlar...
Muhtemelen batı diline en yakın kelime tanımlaması olduğu için batılılarca mistisizm olarak adlandırılan sufizm ve tasavvuf, sorunuzun islam içerisindeki cevabı olmakla beraber mistisizm ve tasavvuf arasında farklar vardır.
Bu farklar genel kaynaklarda şöyle sıralanmıştır :
1. Tasavvuf, insana rûhî bir yükselme sağladığı hâlde, mistisizmde gelip geçici hazlar vardır.
2. Mistisizm'de ıstırap önem taşıdığı hâlde tasavvufta ıstırabın özel bir yeri yoktur.
3. Tasavvufta terbiye metotları fertlerin karakter yapılarına göre farklılık arz ettiği hâlde, mistisizmde bu farklılık ve zenginlik yoktur.
4. Tasavvufta mânevî yükseliş için ferdî gayret esas olduğu hâlde mistisizmde değildir.
5. Mistik sadece vecd ehli olduğu hâlde, sûfî hem vecd ehli, hem de ilim talibidir.
6. Tasavvufta zikir ve şeyh ile birlikte bulunmak (sohbet) esastır. Mistisizmde böyle bir esas yoktur.
7. Mistisizm, rûhun cesede hakîmiyetini sağlama ameliyesidir. Tasavvuf ise rûhun arıtılıp Hakk'a vuslata erdirilmesidir. * Kaynak: Ana Hatlarıyla Tasavvuf ve Tarikatlar; Prof. Dr. H. Kamil YILMAZ
Mistisizmin "insanın görünen nesneler ardındaki gerçeklik, sonsuzluk ve birliğe ulaşma yönündeki ruhi tecrübesi ve bu tecrübeyi ifade eden bir doktrin" olarak tanımlanması hesaba katıldığında ilk bakışta tasavvuf, mistisizme yakın görülebilir. Hint mistisizmi, Yeni Eflatuncu mistisizm, veya Yahudi ve Hristiyan mistisizmi ilk bakışta, Tasavvufta yer alan bir çok hususu içerirmiş gibi görünür, dikkatle incelendiğinde ise temelindeki ve sistematiğindeki bariz farklar anlaşılır. Nitekim batı literatüründe de artık tasavvuf kavramı tercih edilir olmuştur.
Asılda semavi bir din olması hasebiyle olsa gerek kimi zaman Hristiyan mistisizmi ile tasavvuf arasında benzerlikler kurulmaya çalışılmış; "Tasavvuf İslam felsefesidir, İslam'ın mistik tecrübesidir" gibi yorumlar da yapılmıştır. Oysa ruhbanlık, Hristiyan mistisizmiyle tasavvufun ayrıldığı noktaların tek kelimeyle ifadesi gibidir.
Ruhbanlığın aslı, Allah'a ulaşmak için hayattan ve insanlardan kopmaktır. Tasavvuf ise bilhassa halkın içine karışmayı, gerekirse onlardan gelecek eziyetlere sabredip bu şekilde nefsini terbiye etmeyi öngörür. Halvet ve uzlet ise hayatın bütününe yayılmaz, geçici bir devreyi kapsar.
Tasavvuftaki "fena" mefhumu yanlış tefsir edilerek Hint mistisizmindeki "Nirvana" ya benzetilmiştir. Nirvana'da erimek, yok olmak Hint mistisizminin gayesidir. Tasavvuftaki "fena" ise çok başka bir mana taşır. Sufi, fena fillah olmakla işini bitirmiş değil, bilakis en büyük vazifesine adım atmış olur, seyr u sülukunu tamamlayarak halkın arasına karışır.
Tasavvuf düşüncesi Allah sevgisi (muhabbetullah) ve Allah korkusu (mehafetullah) temeline dayanmakta, Allah korkusu aynı zamanda Allah'ı sevmekten kaynaklanan bir çekinme olduğu için bu iki kavram birbirini tamamlamaktadır.
İslam tasavvufu ve batı mistisizmi arasındaki farklar genel olarak şöylece özetlenmiştir:
1. Mistisizmin iki karakteri vardır: Pasiflik ve metotsuzluk. Tasavvufta başlangıç ve kemale ulaşma ile bu yolculuk esnasında metod çok önemlidir, usul olmadan vusul olmaz denilir.
Mistisizmde çalışma ve gayrete ihtiyaç yoktur, kişinin yaratılışının müsait oluşu yeterlidir. İslam'da ve tasavvufta çalışma ve gayret etme asıldır, "insan için ancak çalıştığının karşılığı vardır" hükmü benimsenir, "tevfik" Allah'tan beklenir.
2. Mistisizmde bir şeyhe intisap etme esası yoktur. Tasavvufta ise manevi yolculuk, seyr u süluk bir mürşidin huzurunda başlar.
3. Mistisizmde bir silsile yoktur. Tasavvufta silsile vardır. Bu silsilenin Hz. Peygamber (s.a.s) yoluyla Cebrail (a.s)' a ulaşması bunun insanüstü oluşuna işaret eder.
4. Mistisizmde teknik kaidelere rastlanmaz. Tasavvufta ise Adab-ı Erkan denilen özel usuller vardır, kişi bunlardan yaratılışına en uygun olanını tercih eder ve o yola girer.
5. Mistisizmde evrad ve ezkar yoktur. Mistiğin yaptığı sıradan herkesin yaptığı hareketlerdir/ ibadetlerdir. Bazı çeşitlerinde aç kalma, yalnız kalma, hırpani kılıkla dolaşma ya da meditasyon yoga vs uygulamalar bulunur. Tasavvufta ise Müslüman olan herkesin yapması gereken farz ibadetler dışında, mürşidin tavsiyesine göre müridin zikir ve tesbihi vardır, manevi gelişmeyi sağlayan nafile ibadetler vardır.
6. Mistikler netice itibariyle ilmel yakin derecesine yükselebilirler. Sufiler ise aynel yakini geçerek hakkal yakine, kamil insan olma noktasına ulaşırlar.
7. Mistik hallerde bir extase/ kendinden geçiş söz konusudur. Salik için derunilik esastır
8. Mistisizmde hiyerarşi yoktur. Tasavvufta ise piramide benzer bir yapı vardır.
9. Mistisizmde ızdırap esastır. Tasavvufi eğitimde ise bu usule zaman zaman başvurulur, özel bir yeri yoktur.
10. Mistiklerin kavuşmadan kastettikleri farklı farklı şeylerdir; Yahudilikte Kabala, Hintlerde Nirvana, bazen cennet vs. Sufiler için son gaye ise kurtuluştur, Hakk'a vuslattır, Hakk'la Hak olmaktır.
Hakka vuslat yolcularına selam olsun...
Hülya Yılmaz
Karşılaştırmalı okumak isterseniz, yukarıda Sn Urumhamatayil ve Sn Zaferar'ca önerilen tasavvuf ilmine vakıf kişilerin hayatları ile eleştirileri ile beraber ayrıca batılı yazarların islam mistisizmi başlığında yazdıkları kitapları da googledan bulup edinebilir, neden bu iki halin karıştırıldığını ve nerelerde ayrıldıklarını bizzat okuyarak kavrarken aynı zamanda ikinci sorunuzun yanıtını bulma yolunda ilerleyebilirsiniz.
Soru yanıtlandığı için konu kapatılacak ve taşınacaktır.
