GabrieL.
Kayıtlı Üye
“Bir kaç basit adamın bu kadar güçlü ve çekici bir kişiliği, bu kadar yüce bir ahlak sistemini, ve bu kadar ilham verici bir insan kardeşliğini bir nesilde uydurmuş olmaları İncil’de kaydedilmiş olan herhangi bir mucizeden çok daha fazla inanılmaz olurdu.”
Will Durant,
Tarihçi
Doğrudan kanıt ikinci dereceden kanıta karşı
Örneğin, bir hırsızlık olayında, silah çekip tezgahtarı vuran adamı gören tanığın ifadesi doğrudan kanıttır. Ama (1) ateş etmeden hemen önce adamın mağazaya girdiğinin görülmesi; (2) onun silahı satın aldığını gösteren satış fişi; (3) silahta ve kasadaki parmak izleri; ve (4) kurşunun onun silahından çıktığını gösteren balistik raporu; bütün bunlar ikinci dereceden kanıttır.
Kanıt tıkanıp kalıyor
Temel gerçeği ispatlamaya çalışan ikinci dereceden bir kanıtın herhangi bir parçasının yetersizliği kanıtı daha az değerli yapmaz.
McCormick şuna dikkat çekiyor; bir tuğla bir duvar değildir ama küçük parçalar halindeki delililer birleştirildiğinde tatmin edici bir ispata vardırır.216
Bir mahkemede, ikinci dereceden kanıt doğrudan kanıt kadar değerlidir.217 Ve genellikle kuvvetli ikinci dereceden kanıtlar doğrudan kanıtlardan daha güvenilirdir çünkü kolayca uydurulamaz.
Diriliş geçeğinden başka açıklanmış olan ikinci dereceden kanıtlardan 6 tane var.
İKİNCİ DERECEDEN KANIT 1 – Kilise
Bir numaralı kanıt kilisenin kaynağı ve varlığıdır. Hristiyan kilisesinin erken başarısı, açıklanması gereken tarihsel bir olgudur. Kaynağı Filistin’deki Kudüs şehrine yaklaşık M.S. 30 yıllarına kadar uzanmaktadır. İsa’nın çarmıha gerildiği ve gömüldüğü şehirde gelişti.
İsa Mesih eğer ölümden dirilmemiş olsaydı bu ilk kilisenin, etrafındaki düşman çevrede bir hafta dayanabileceğine bir an için inanabilir misin? Kurucusunun dirilişi Yusuf’un mezarına yürüyerek bir kaç dakika mesafede vazedildi. İlk vaazın sonucunda, dirilmiş Mesih konuşmalarının hemen ardından, 3000 kişi inandı.218 Bundan kısa bir süre sonra 5000 kişi daha inandı.
Bütün bu dönüşler İsa ölümden dirilmemiş olsaydı olabilir miydi?
Dr. J.N.D. Anderson kaynağını kurucusunun ölümden dirilmesine borçlu olan kilise kanıtından bir sonuca varıp şöyle soruyor: “Gerçekten gerçeklere uyan herhangi bir başka teori var mı?”219
Dr. Daniel Fuller şunu gözlemliyor: “Bunu (kiliseyi) dirilişten bahsetmeden açıklamaya çalışmak Roma tarihini Julius Caesar (Sezar)’dan bahsetmeden açıklamaya çalışmak kadar ümitsizdir.”220
İKİNCİ DERECEDEN KANIT 2 – Pazar Günü
İki numaralı gerçek, Hristiyan Pazarı’nın sosyolojik olgusudur. “Tapınma günü” olan Şabat’ı (Cumartesi) haftanın ilk gününe (Pazar) değiştirmek için verilmiş olan karar muhtemelen tarihte bir grup insanın verdiği en büyük kararlardan biridir. Haksız olmaları durumunda Yahudilerin inanmış olduklarının sonuçları göz önüne alındığında bu özellikle doğrudur.
İlk Hristiyanlar Şabat’ın korunması konusunda fanatik olan dindar Yahudilerdi. Yahudiler Şabat’a uymamaktan korkarlardı. Uymadıklarında Tanrı’nın gazabına uğrayacaklarına inanırlardı. Bu kendini adamış Yahudi erkek ve kadınların yıllar boyunca öğrendikleri eğitime ve geleneklere sırtlarını çevirmelerine neden olan bir şey olmuştu.
Kendi “tapınma gün”lerini İsa Mesih’in diriliş gününü onurlandırmak için Pazar gününe değiştirmişlerdi. Yılda 52 kez kutlanan başka bir olay bilmiyorum.
Bütün bunlar için en gerçekçi açıklama İsa Mesih’in dirildikten sonra onlara görünmesidir.
İKİNCİ DERECEDEN KANIT 3 – Vaftiz
Üçüncü gerçek, vaftizin kutlanmasıdır. İnananların vaftizi ilk kiliseye kadar tarihlendirilmektedir. Bu, İsa Mesih’teki yeni bir inanlının topluluğa karşı tanıklığıdır ve kurtuluş anını sembolize etmektedir. Mesih’le çarmıha gerilmektedir (suya batırılmak) ve O’nunla yeni yaşama dirilmektedir (sudan çıkış).
Vaftizin bu dinsel törenselliği İsa Mesih’in dirilişinin tarihsel gerçeğiyle anlam bulmaktadır.
İKİNCİ DERECEDEN KANIT 4 – Rab’bin Sofrası
Rab’bin Sofrası, bardak ve ekmek, insanoğlunun günahları için Mesih’in çarmıhtaki ölümünü ve kanının dökülmesini sembolize etmektedir. Bir inanlı Rab’bin Sofrası’na katıldığında Mesih’in bizzat kendisi için öldüğünü büyük bir sevinçle kabul etmektedir.
Dirilişten sonra gelen kurtarışın dışında, nasıl olur da dininin kurucusunun korkunç ölümü büyük bir sevinçle kabul edilebilir?
Bu dinsel törene katıldığım ilk zamanlardan biri olan, baş konuşmacısı olduğum Iowa’daki bir konferansta Rab’bin Sofrası’nı sunduklarında herkes ilahilerle Tanrı’yı yüceltiyordu ve buna katılmaktan heyecan duyuyorlardı. Düşüncelerim hemen yukarıdaki soruya döndü: “Neden Mesih’in çarmıhtaki acıları için bu kadar sevinç var?”
Bunun en gerçekçi açıklaması yüzyıllar boyunca, İsa Mesih’in çarmıhta onların günahları için ölüp gömüldüğü konusunda kilisenin sadece ikna edilmiş olması değil, üçüncü gün ölümden dirilmiş olması ve hala yaşıyor olmasıdır.
İKİNCİ DERECEDEN KANIT 5 – Değişen Yaşamlar
İsa’nın dirilişiyle ilgili ikinci dereceden bir kanıt olarak değişen yaşamların psikolojik olgusu gerçeği vardır.
Hiçbir maddi çıkarları yoktu
İlk Hristiyan inanlılarının değişen yaşamları diriliş gerçeğiyle ilgili en çok bilgi veren tanıklıklardan biridir. Kendimize şunu sormalıyız: Onların dirilmiş Mesih mesajıyla her yere gidip bunu iddia etmelerini ne sağladı?
Çabalarının karşılığı görünür bir yarar; prestij, zenginlik, yükselen sosyal statü gibi olmuş olsaydı, hareketlerine mantıklı bir anlam verebilirdik. Bununla birlikte bu “dirilmiş Mesih” için olan içten ve tam bağlılıklarına ödül olarak ilk Hristiyanlar dövülmüş, ölene kadar taşlanmış, aslanlara atılmış, işkence görmüş, haçlanmış ve konuşmalarını engellemek için akla gelebilecek her türlü yönteme maruz kalmışlardır. İnançlarını fiziksel güçle kimseye kabul ettirmeye çalışmamış barışçıl insanlar olmuşlardı. Daha çok mesajlarındaki gerçeğe olan tam güvenlerinin en büyük ispatı olarak yaşamlarını teslim etmişlerdi.
İkna edilmesi en güç olanlar
İsa’nın şüpheci bir ailesi vardı.221 Kardeşleri O’na inanmadılar. Kardeşlerinin insanlara “Yol, gerçek ve yaşam Ben'im. Benim aracılığım olmadan Baba'ya kimse gelemez”, “Ben asmayım, siz çubuklarsınız” ve “Ben iyi çobanım. İyi çoban koyunları uğruna canını verir” demesinden utanıyorlardı.222
Eğer senin kardeşin bunu yapmış olsaydı sen ne yapardın?
Bir de O’nun kardeşi Yakup vardı. Ferisilerle birlikte bulunmuştu. Yakup ve kardeşleri İsa ile alay etmişlerdi.
Bununla birlikte İsa ailesini rezil ederek, aşağılayıcı bir durumda çarmıhtaki ölüme gidince ve gömülünce, ikna edilmesi en zor olanları, kendi ailesini, nerede buluyoruz?
Onları öğrencilerle birlikte evin üst katında Kutsal Ruh’un gönderilmesini beklerken buluyoruz.223 Şimdi, O daha yaşarken O’nunla alay ediyorlarken, bir kaç gün içinde ne oldu da yaşamları tam tersine döndü?
Yakup kilisenin ilk zamanında bir lider oldu ve İncil’de yer alan bir mektup yazarak şunu ifade etti; “Tanrı'nın ve Rab İsa Mesih'in [O’nun kardeşi] kulu ben Yakup...”224 Yakup sonunda Mesih’ten dolayı taşlanarak şehit edildi.225
Ne oldu?
Bildiğim en iyi açıklama Pavlus tarafından yazılmıştır: “Bundan sonra Yakup'a, sonra bütün elçilere, son olarak zamansız doğmuş bir çocuğa benzeyen bana da göründü.”226
O’nun korkak takipçileri
Peki İsa’nın korku dolu öğrencilerinden ne haber? Yetkililer İsa’yı Getsemani Bahçesi’nde tutuklandığında “öğrencilerin hepsi O'nu bırakıp kaçtı.”227 Mesih’in yargılanması sırasında Petrus dışarı çıktı ve O’nu üç kere inkar ett.228 Mesih haçlandıktan sonra korkak öğrencileri kendilerini üst kattaki odada saklamış ve kapıları kitlemişlerdir.229 Ama bir kaç gün içinde öyle bir şey olmuştu ki , bu korkak takipçilerden oluşan grup tamamıyla değişerek bir an bile tereddüt etmeden şehitlikle yüzleşen cesur dolu bir takım oldu. İsa’yı inkar etmiş olan Petrus “dirilmiş” Mesih’i vazetmedeki ısrarından dolayı hapsedilmiş ve daha sonra kendisi de baş aşağı olmak üzere çarmıha gerilmişti.
Ne oldu? En mantıklı açıklama şudur: “Kefas'a, sonra Onikiler'e göründü. Daha sonra da beş yüzden çok kardeşe aynı anda göründü. Bunların çoğu hâlâ yaşıyor, bazılarıysa öldüler. Bundan sonra Yakup'a, sonra bütün elçilere, son olarak zamansız doğmuş bir çocuğa benzeyen bana da göründü.”230
Fanatik bir Yahudi döndü
Peki Hristiyanların dindar zalimi Pavlus’tan ne haber? Bu fanatik Yahudi Mesih’in takipçilerinden o kadar nefret ediyordu ki başka şehirlere gidip Mesih’in öğrencilerini hapsetmek için özel bir izin bile almıştı. Kiliseyi yakıp yıkıyordu.231
Ama bu zalime bir şey oldu. Mesih’in düşmanlığından O’nun elebaşılığına döndü. Bir katilden bir Hristiyan misyonere döndü. Hristiyanların sert bir sorgulayıcısıyken Hristiyan inancının en büyük propagandacılarından biri oldu.
İlginç olan “Pavlus İsa'nın Mesih olduğuna dair kanıtlar göstererek Şam'da yaşayan Yahudileri şaşkına çeviriyordu.”232 Mesih’e olan bağlılığı nedeniyle sonunda öldürülmüştü.
Ne oldu? Tarihsel açıklama Pavlus’un şu ifadesinde bulunmaktadır: “bana da göründü.” 233
Pavlus’un dönüşü o kadar dramatik olmuştu ki, bunun günümüzdeki benzeri Katolik kilisesinin dünya lideri olan Papa’nın Protestanlığa dönmesi olabilir.
Günümüzde çok az şey Pavlus’un Hristiyanlığa dönüşüne denk tutulabilir. Pavlus’un İsa hakkında yalan olduğunu, tamamen uydurma olduğunu düşündüğü şey, inkar edilemez bir gerçek olmuştu.
Eğer diriliş gerçek olmasaydı bu adamlardaki değişimin açıklanması çok zor olurdu. Prof. Robert Grant diyor ki; “Böyle bir olay olmadığı sürece Hristiyanlığın kaynağı neredeyse inanılmazdır.”234
Bir diriliş bütün gerçekleri açıklıyor
Uzun yıllar boyunca bir ifadenin nasıl bozulacağı ve bir tanığın yalan söyleyip söylemediğini anlama üzerine üniversitede ders vermiş olan Harvard hukuk profesörü Simon Greenleaf şöyle bir sonuç çıkarmaktadır: “Eğer İsa gerçekten ölümden dirilmiş olmasaydı ve bu gerçeği bildikleri herhangi bir başka gerçek kadar kesin olarak biliyor olmasalardı anlattıklarında gerçekleri doğrulamakta ısrarcı olabilmeleri imkansız olurdu.
“Askeri bir savaştaki tarihi olaylar hemen hemen bu kahramanca değişmezlik, sabır ve korkusuz cesarete benzetilebilir. İnançlarının temellerini ve öne sürdükleri büyük etkenlerin ve gerçeklerin delillerini tekrar gözden geçirmek için bütün muhtemel nedenlere sahiptiler...”235
Elçilerdeki önemli tarihsel değişim ile ilgili yazan Dr. George Eldon Ladd şöyle diyor: “Tarihsel eleştirinin şu konularda halen yeterli bir tarihsel açıklama bulamadığını tarihçi kabul etmelidir; elçilerdeki değişim tarihçi için çözülmemiş bir problemdir. Ayrıca İsa’nın gerçekten ölümden dirildiği görüşünün bütün gerçekleri açıkladığını da kabul etmelidir.”236
Günümüzde bir İsa Mesih inanlısı ilk Hristiyanların yaptığı gibi, inancının masal yada efsanelerin üzerine değil, boş mezarın ve dirilmiş İsa’nın güvenilir tarihsel gerçeği üzerine kurulu olduğu konusunda tam bir güvene sahip olabilir.
Senin yaşamını değiştirebilir
Daha da önemlisi, bireysel inanlı dirilmiş Mesih’in gücünü bugün yaşamında tecrübe edebilir. Birincisi, günahlarının bağışlandığını bilebilir.237 İkincisi, sonsuz yaşam ve mezardan kendi dirilişi konusunda emin olabilir.238 Ve üçüncüsü, anlamsız ve boş yaşamdan kurtulup İsa Mesih’teki yeni bir yaratığa dönüşebilir.239
Bir mahkemede, ikinci dereceden kanıt doğrudan kanıt kadar değerlidir. Ve genellikle kuvvetli ikinci dereceden kanıtlar doğrudan kanıtlardan daha güvenilirdir çünkü kolayca uydurulamaz. İsa Mesih’in bedensel dirilişi için 5 tane kuvvetli ikinci dereceden kanıt şüphe götürmez şekilde öne sürülmektedir:
1. Hristiyan kilisesinin kaynağı ve varlığı aynı zaman zarfında diriliş olayından dolayı sarsılan Kudüs kentinde kök salmıştı.
2. İlk Hristiyanların –ki hepsi dindar Yahudilerdi, tapınmayı Şabat olan Cumartesi yerine Pazar günü yapmaları gerçeği sadece Pazar gününün dirilişin dönüm günü olmasıyla açıklanabilir.
3. İlk inanlılara dayanan Hristiyan su vaftizinin inanlının sudan çıkmasıyla İsa Mesih ile birlikte dirildiğinin açıkça bir resmidir.
4. Hristiyanların kutsal Rab’bin Sofrası töreni eğer devamında diriliş olmasaydı İsa Mesih’in ölümü ve gömülmesiyle ilgili sevinç dolu bir kutlama olamazdı.
5. İlk öğrencilerin yaşamlarının değişmesi olgusu diriliş dışındaki başka bir etkenle açıklanamazdı. İnanılmaz düşmanca şartlar arasında öğrenciler diriliş hakkındaki kesinliklerinde sabitlerdi. Ve elçi Pavlus’un sonradan olan değişimi ve hizmetleri Yeni Antlaşma’daki en büyük değişimlerden biridir.
