Doğruluk Kaygısı

Düşünce çatışmaları beni ne kırar, ne yıldırır, sadece dürtükler, kafamı çalıştırır. Eleştirilmekten kaçarız: Oysaki bunu kendiliğimizden istememiz, gelin, bizi eleştirin dememiz gerekir: Hele eleştirme bir ders gibi değil de bir karşılıklı konuşma gibi olursa.

Biri çıkıp bizim düşüncemizin tersini söyledi mi, onun doğru söyleyip söylemediğine değil, doğru yanlış, kendi düşüncemizi savunmaya bakarız. Bizi düzeltmek isteyene kollarımızı açacak yerde, yumruklarımızı sıkıyoruz. Ama ben dostlarımın bana sert davranmasını istiyorum. Sen bir budalasın, saçmalıyorsun, desinler bana. Ben, dostlar arasında açık, yiğitçe konuşulmasını isterim; dostların düşünceleri neyse sözleri de o olmalı.

Kulaklarımızı öyle sert öyle kaba birer kulak yapmalıyız ki, salon konuşmalarının yumuşak seslerini duymaz olsunlar.

Ben, bir araya gelen insanların, sertçe, erkekçe konuşmalarını isterim. Dostlar arasındaki bağlar sert, yırtıcı olmalı: Nasıl ki aşk da ısırmalar, kanatmalar ister! Dostluk kavgacı olmadı mı, sağlam ve cömert de değildir. Nazlı, yapmacık bir hava, birini kırma korkusu dostluğa rahat nefes aldırmaz:

Neque enim disputari sine reprehensione potest. (Cicero)

Çatışmadan tartışılamaz.

Bana çatıldığı zaman öfkem değil dikkatim uyanır: Bana çatandan bir şeyler öğrenmeye can atarım. Doğruyu bulmak her iki tarafın kaygısı olmalı. İnsan öfkelendi mi düşünemez olur aklından önce sinirleri işler. Tartışmalarda bahis tutuşmak hiç de faydasız değildir. Doğrudan ayrıldık mı, elle tutulur bir şeyler kaybetmeliyiz. Yılsonunda uşağım demeli ki bana: Bilgisizlik ve inatçılık yüzünden bu yıl bin lira kaybettiniz. Doğruyu hangi elde görsem sevinçle karşılar; uzaktan kokusunu alır almaz silahlarımı atar, teslim olurum. Fazla yukardan ve insafsız olmadıkça yazılarıma çatılmasını hoş görmüş, çoğu kez karşımdakini kırmamak için yazdıklarıma istenen biçimi verdiğim olmuştur.

Zararıma da olsa eleştirmeciye uysal davranmalıyım ki beni her zaman serbestçe uyarsın, kendimi düzeltmeme yardım etsin. Doğrusu çağdaşlarımı böyle bir işten yana çekmek kolay değil. Düzeltilmek herkesin ağrına gittiği için kimse kimseyi düzeltmeyi göze alamıyor. Düşüncesini saklayarak konuşuyor çokları.

Montaigne-Denemeler

Dostluklar genellikle birbirini pohpohlama, egoları besleme, onaylama ve "ağırlama" üzerine kurulu ne yazık ki...
Altındaki niyetin iyi olduğunu bildiğimiz sürece en sert eleştirileri, en güzel iltifatlara tercih etmeliyiz bence...

Evet günümüz insanı eleştiriye hiç açık değil.Nasıl olsun ki..Çünkü eleştirenler dürüst değil.Samimi değil..Dost değil..Sadece eleştirmnek,sadece negatifliklerinin etkisiyle eleştirme telaşındalarEmpati genel olarak sıfırsankiBenim gözlemlerim böyle..Amayukarıudaki yazı çok güzeldi..Kırılganlığı bir kenara bırakıp dostlarımızı eleştire bilmeliyiz evet..Ve eleştirilere açık olmalıyız evet..Ve Montaigne bu gerçekliği etkili bir anlatımla izah etmiş..

Karşımdaki kim olur olsa olsun gerçeği ona söylediğimde kırılıyor yada siniğrleniyorsa dostum değildir..Şahsen çok açık sözlü ve öz eleştisini çekinmeden söyleyen biriyim.Kimi bunu dobra kimisi acımasız kimisi de sonradan gerçek diye kabul ediliyor.Bu karşınızdakinin öngörüsüne aklına yüreğine kalmış bir durum.
Doğrudan asla şaşmam ,eğer o kişi bunu farketmek yada öğrenmek zorundaysa söylerim gerisi umurumda olmaz.O anda canı acıyabilir ama sonra bana yada sözüme geri döner muhakkak.
Unutmayın suskunluk bir çok yerde size kaybettirir.

Kendini beğenmek insanın özünde, yaratılışında olan bir hastalıktır. İnsan yaratıkların en zavallısı, en cılızıdır öyleyken en mağruru da odur.Şurada, dünyanın çamuru ve pisliği içinde oturduğunu, evrenin en kötü, en ölü, en aşağı katında, göklerin kubbesinden en uzakta, üç cinsten yaratıkların en kötü haldekileriyle birlikte, dünya evinin en alt katına bağlı ve çakılı olduğunu bilir, görür ve yine hayaliyle, aydan yukarılara çıkıp gökleri ayaklarımın altına indirmek sevdasıyla yaşar.

Aynı hayal gücüyle kendini tanrıyla bir görür; kendisine tanrısal özellikler verir; kendini öteki yaratıklar sürüsünden ayırıp kenara çeker, arkadaşları, yoldaşı olan varlıklara yukardan bakar; her birine uygun gördüğü ölçüde güçler ve yetenekler dağıtır.

Biz insanlar öteki yaratıkların ne üstünde ne altındayız. Bilge der ki, göklerin altındaki herşey, aynı yasanın ve aynı yazgının buyruğundadır.

(Kitap 11, bölüm 12)