Mrs.Şeytan
Kayıtlı Üye
Bilinç Psikolojisi açısından meditasyonun iki çeşidi vardır :
A. Yoğunlaşma Meditasyonunda (Samatha, Konsantrasyon) dikkat bir meditasyon nesnesi üzerinde odaklanır ya da bir kelime sürekli tekrarlanır (zikir).
B. Açılma Meditasyonunda (Vipassana, Farkındalık, Sezgi) dikkat dış çevreyi algılamaya açılır.
YOĞUNLAŞTIRICI MEDİTASYON
(SAMATHA, KONSANTRASYON)
Bu meditasyonun özü, belli bir zaman diliminde “tek ve değişmeyen bir uyarım kaynağı” ile algının sınırlandırılmasından oluşur. (Nasreddin Hoca’nın “Hep Aynı Notayı Çalması” ve “Kabağa Tak Tak Tak Vurması” hikayelerindeki gibi!) Çoğu gelenekte başarılı bir biçimde buna erişmek, “Aklın tek bir noktaya raptedilmesi” olarak tanımlanır.
Alıştırma eğer “Görselliği” içeriyorsa meditasyon uygulayıcısı “BAKIŞLARINI” sürekli olarak meditasyon nesnesine diker. “Ses” ile bağlantılıysa, “ses”, “şarkı” ya da “dua” defalarca yüksek sesle ya da sessizce tekrarlanır. “Fiziksel hareketlerden” oluşuyorsa “hareket” defalarca tekrarlanır.
Tüm durumlarda “Algı” tamamıyla, görsel nesne, ses ya da hareket üzerine odaklanır.
BUDİST MEDİTASYON
Zen’de ilk alıştırma olarak öğrencinin nefesin birden ona kadar sayması ve tekrar etmesi istenir. Sonra ondan bire kadar sayılır ve baştan başlanır. Öğrenci nefesi üzerinde yoğnulaşmayı becerdikten sonra daha ileri bir uygulamaya geçilir. Dikkatini nefes alıp verme sürecinin bütünü üzerinde toplar. Burnundan havanın girişi, ciğerlerine gidişi, ciğerlerindeki hareketi ve sonunda dışarı çıkışından başka bir şey düşünmez. Nefes alıp verme, biz istesek te istemesek te devam eden bir ritmik etkinlik olduğundan, meditasyona başlamak için uygundur.
Zen öğrencisi hareketsiz durup Lotus pozisyonunda oturabilmeye başardığında, nefesinin farkında olmayı öğrendiğinde, kendisine üzerinde Meditasyon yapması için bir Koan verilir. Koan bir bilmece ya da paradokstur. Örneğin : “Mu nedir? gibi. Bu Koan, “sözel ve mantıksal olmayan” olarak kabul edilmelidir. Dolayısıyla çözümü de “sözel ve mantıksal” değildir.
Zen Ustası Roshi bir dersinde şu açıklamayı yapmıştı: “Tüm varlığınıza işaret eden 360 kemiğinizin ve 84.000 gözeneğinizin her biri yoluyla kendinizi Mu hakkında gece gündüz sorgulayarak yoğunlaşmalısınız. Mu üzerinde yoğunlaşın ve ona nüfuz edin. Onunla mutlak birlikteliğe ulaşın. Bu birlikteliğe nasıl erişirsiniz? Kararlı bir biçimde gece ve gündüz Mu’yu gündemde tutarak. Kendinizi ondan ayırmayın. Aklınızı sürekli olarak onun üzerinde odaklayın. “Mu’yu bir hiçlik olarak yorumlayın ve varolma ya da varolmama açısından ele almayın!” Diğer bir deyişle Mu’yu, Buda karakterinin varlığını ya da yokluğunu içeren bir problem olarak düşünmeyin. O zaman ne yapmalısınız? Kafanızda kurmayı bırakın ve tümüyle Mu üzerinde yoğunlaşın, yalnızca Mu üzerinde!”
Koan, gece ve gündüz tek bir kaynağın algılanması üzerinde odaklanan sabit ve zorlayıcı bir Meditasyon Nesnesi haline gelir. Rasyonel ve mantıksal olan bir çözümün yokluğu öğrenciyi tüm “sözel çağrışımları”, tüm “düşünceleri”, tüm “çözümleri” dışlamaya zorlar. “Sol Yarımküre” etkinliği genellikle bir soru tarafından uyarılır. Daha sonra bilinç, tek bir noktaya raptedilmeye zorlanır. Fakat, Koan, böyle yoğunlaşarak cevaplanamaz. Koan’ın cevaplanması, sıradan bilinç biçiminin yapısını aktif biçimde yıkan bir girişimdir.
Dikkati odaklamak “öğrencinin koanı çözme çabası”, “diğer öğrencilerin ona karşı tutum ve davranışları” ve “Zen ustasıyla görüşmeleriyle, sohbetleriyle” desteklenir. Zen öğrencisinden Koan’a bir cevap bularak, anlama düzeyini göstermesi istenir. Cevap “sözel ve mantıksal” değildir. Koan üzerinde yoğunlaşma süreciyle ulaşılan yeni algılama düzeyinin sözel ve doğrusal olmayan iletişimi olmalıdır.
YOGİ MEDİTASYONU
Yogi meditasyonunun en bilinen biçimi Mantra kullanımıdır ya da bir esmayı zikretmektir. Mantralar çoğunlukla tanrı isimleri gibi önemli kelimelerdir. Bilinç Psikolojisini ilgilendiren özellik, “bir kelimenin kullanılma tekniğidir”. Dışarıdan ya da içeriden defalarca tekrarlanır. Mantra dışındaki herşey dışlanır ve yalnız mantra bilinç alanının içinde tutulur. Bir mantra örneği Om’dur (AUM). Diğer bir örnek, “Om Mani Padme Hum”dur. Gruplarda “yüksek sesle dışarıdan” bireysel olarak ise “içerden” ya da “dışarıdan” zikredilir. Mantralarda kolaylıkla tekrar edilebilen derin sesli, akışkan kelimeler kullanılır. Benzer mantralar, Mu’yu andıran “Ayn” ya da “Hum” gibi benzer seslere sahiptir.
TRANSANDANTAL MEDİTASYON
Mantra kullanılan Transandantal Meditasyon, Batı’da, özellikle de ABD’de tanınmış ve yayılmıştır. Uygulayıcıya özel bir mantra verilir ve sabah ve akşam, yarım saat zikredilir ya da tekrarlanır. Bir sandalyede dük oturulan bir pozisyon önerilir. Meditasyon sırasında boş düşünceler gelirse, dikkat tekrar mantraya yöneltilir.
GÖRSEL MEDİTASYON
Yogi genellikle Lotüs pozisyonunda oturur ve özel olarak oluşturulmuş bir Görsel Görüntüyü, örneğin bir Mandala’yı seyreder. (Sohbette, konuşanın yüzünün seyredilmesi, sufi meditasyonunun bir biçimidir! Sözünden,Yüzünden, Gözünden istifade edilir!)
Görsel Meditasyon uygulayıcısı bakışını Mandala üzerinden odaklar. Bilincini görsel girdiyle sınırlar. Ortaya çıkan sıradan düşünce ve duygular gözardı edilir. Dikkat, sıradan düşüncelerden uzaklaştırılır ve Mandala’ya çevrilir. Basit Mandalalar, bilinci merkezde toplayan, kişinin BAKIŞINI daha çok merkeze sabitleyen, genellikle Daire şeklindeki bir motiften oluşurlar.
SÜREKLİ BAKIŞ (Tratakam) MEDİTASYONU
Yoga uygulamalarında yer alan diğer bir görsel meditasyon çeşidi, dış nesnelere “Sürekli Bakışı” (Tratakam) içerir. Dışsal nesneler, kendi fiziksel özelliklerinden çok, sabit bir yoğunlaşma için odak noktası sağladıklarından dolayı meditasyonda kullanılırlar. Dolayısıyla, bir taş, bir vazo bir lamba bir mum kullanılabilir.
SES MEDİTASYONU
İçsel olarak oluşturulan sesler de (nadam) meditasyon için odak noktası olma işlevi görebilir (Zikri Hafi). Meditasyonda kullanılan sesler içsel ya da doğal olabilir. Yogi bazen bir Çağlayanın Sesi, Rüzgarın Sesi, Nehrin Sesi’ni dinler ve yoğunlaşır. Bu tekrarlanan sesler, bir mantranın içten tekrarlanmasına çok benzer.
KASİNA MEDİTASYONU
Kasina meditasyon uygulamalarında “dharana” ya da “bilinç etkinliklerini sabitleştirme” uygulanmaktadır. Hayali bir meditasyon imajı yaratır ve bu kişiye sürekli eşlik eder. Uzaktan görülebilen bir tarla üzerine meditasyon yapılabilir. Su Kasinası uygulamasında, yogi, ya bir kap içindeki suyun dairevi yüzeyinde ya da tepeden bakındığında görünen bir göl üzerinde yoğunlaşabilir. Ayrıca ocağın ateşi, mum alevi, ağaçların yapraklarını sallayan rüzgar gibi şeyler de Kasina olarak kullanılabilir. Renkli Kasina meditasyonunda ise yuvarlak renkli diskler, açık renkli bayraklar, çiçekler kullanılır.
Kişinin bilincinde sürekli olarak kalman her “imaj” ve süregelen her “ruh hali” bilincin sabitleştirilmesinde kullanılabilir. Kendini kontrol etmeyi, ihtiraslarından arınmayı başarmış; bilincini kendi belirlediği yönlere çevirme çalışmaları yaparak “uyaranları izlemekte ustalaşmış” birisi için daha fazla geçerlidir.
MUDRA MEDİTASYONU
Tekrarlanan fiziksel hareketlerden oluşur. Çoğunlukla da kolların bacakların ya da parmakların hareketinden meydana gelir. Organların belirli bir hareketi, mantra gibi defalarca tekrarlanır. Bilinç, yapılan hareket üzerine yöneltilir. En basit mudra, eldeki dört parmağın sırayla baş parmağa dokunması ve bu işlemin tekrarlanmasıdır. Mudra meditasyonu, bazen bir Mantra tekrarıyla birleştirilebilir. Örneğin, dört parmak sırayla başparmağa dokunurken, “Om Mani Padme Hum” kelimeleri söylenebilir. Her kelime, bir parmağın başparmağa dokunuşuyla eşleştirilir.
SUFİ MEDİTASYONU
Ornstein’in deyişiyle, Tasavvuf uygulamalarını anlatan el kitapları, Yoga ve Zen’i anlatan kitaplar kadar kolaylıkla elde edilememektedir. Sufiler tekniklerini zamana, mekana ve talibin ya da ilgilenen öğrencinin haline göre uygularlar. Ayrıntıların yayınlanmasının karışıklığa yol açabileceğini düşünürler. Meditasyon gibi tekniklerin, gelişmenin belirli aşamalarında “yararlı” olabileceğini ancak belirli bir dönemden sonra kullanılmasının “zaman kaybı” hatta “zararlı” olabileceğini belirtirler.
Ornstein’in deyişiyle, her ne kadar bir İslam Kültürü çerçevesi içinde ya da bağlamında kullanılması amaçlanmışsa da bazı Sufi Meditasyon Alıştırmaları burada özetlenebilir.
Sufilerin Batıda en çok tanınanları, Mevlevi dervişleridir. (Dönen Dervişler). Onlar kendi ekseni etrafında dönmenin ve zikrin uygulandığı, Bayati ayininin ya da başka bir ayinin çalındığı ve dinlendiği bir Sema yaparlar.
George Gurdjieff (Gürcüyef) dervişlerin dansını, tekrarlama üzerine kurulmuş bir “Beyin Alıştırması” olarak açıklar. İdris Şah ise şöyle der : “Bu Dönem Dervişleri, monoton ve tekrarlanan dönüşler sayesinde transa ve vecde ulaşırlar. Türkiye’de çok revaçta olan Mevlevilikte bu belirgin olarak görülür.” Dervişlerin seması, “fiziksel hareketlerin” ve “seslerin” tekrarını içerir.
Sufilerden bazıları Zen ve Yoga’dakilere çok benzeyen başka Yoğunlaştırıcı Meditasyon biçimleri de kullanılır. Fatiha süresi “sözel tekrarlar” için oldukça sık kullanılır.
Bazı dervişler, bir Yogi’nin “Yoga Mantram”ı, bir Zen Budistin “Mu” koanını tekrarlaması gibi, “Ya Hû” deyişini tekrarlarlar. Ayrıca zihinlerinde sürekli tekrarladıkları “Hikayeler” de vardır.
A. Yoğunlaşma Meditasyonunda (Samatha, Konsantrasyon) dikkat bir meditasyon nesnesi üzerinde odaklanır ya da bir kelime sürekli tekrarlanır (zikir).
B. Açılma Meditasyonunda (Vipassana, Farkındalık, Sezgi) dikkat dış çevreyi algılamaya açılır.
YOĞUNLAŞTIRICI MEDİTASYON
(SAMATHA, KONSANTRASYON)
Bu meditasyonun özü, belli bir zaman diliminde “tek ve değişmeyen bir uyarım kaynağı” ile algının sınırlandırılmasından oluşur. (Nasreddin Hoca’nın “Hep Aynı Notayı Çalması” ve “Kabağa Tak Tak Tak Vurması” hikayelerindeki gibi!) Çoğu gelenekte başarılı bir biçimde buna erişmek, “Aklın tek bir noktaya raptedilmesi” olarak tanımlanır.
Alıştırma eğer “Görselliği” içeriyorsa meditasyon uygulayıcısı “BAKIŞLARINI” sürekli olarak meditasyon nesnesine diker. “Ses” ile bağlantılıysa, “ses”, “şarkı” ya da “dua” defalarca yüksek sesle ya da sessizce tekrarlanır. “Fiziksel hareketlerden” oluşuyorsa “hareket” defalarca tekrarlanır.
Tüm durumlarda “Algı” tamamıyla, görsel nesne, ses ya da hareket üzerine odaklanır.
BUDİST MEDİTASYON
Zen’de ilk alıştırma olarak öğrencinin nefesin birden ona kadar sayması ve tekrar etmesi istenir. Sonra ondan bire kadar sayılır ve baştan başlanır. Öğrenci nefesi üzerinde yoğnulaşmayı becerdikten sonra daha ileri bir uygulamaya geçilir. Dikkatini nefes alıp verme sürecinin bütünü üzerinde toplar. Burnundan havanın girişi, ciğerlerine gidişi, ciğerlerindeki hareketi ve sonunda dışarı çıkışından başka bir şey düşünmez. Nefes alıp verme, biz istesek te istemesek te devam eden bir ritmik etkinlik olduğundan, meditasyona başlamak için uygundur.
Zen öğrencisi hareketsiz durup Lotus pozisyonunda oturabilmeye başardığında, nefesinin farkında olmayı öğrendiğinde, kendisine üzerinde Meditasyon yapması için bir Koan verilir. Koan bir bilmece ya da paradokstur. Örneğin : “Mu nedir? gibi. Bu Koan, “sözel ve mantıksal olmayan” olarak kabul edilmelidir. Dolayısıyla çözümü de “sözel ve mantıksal” değildir.
Zen Ustası Roshi bir dersinde şu açıklamayı yapmıştı: “Tüm varlığınıza işaret eden 360 kemiğinizin ve 84.000 gözeneğinizin her biri yoluyla kendinizi Mu hakkında gece gündüz sorgulayarak yoğunlaşmalısınız. Mu üzerinde yoğunlaşın ve ona nüfuz edin. Onunla mutlak birlikteliğe ulaşın. Bu birlikteliğe nasıl erişirsiniz? Kararlı bir biçimde gece ve gündüz Mu’yu gündemde tutarak. Kendinizi ondan ayırmayın. Aklınızı sürekli olarak onun üzerinde odaklayın. “Mu’yu bir hiçlik olarak yorumlayın ve varolma ya da varolmama açısından ele almayın!” Diğer bir deyişle Mu’yu, Buda karakterinin varlığını ya da yokluğunu içeren bir problem olarak düşünmeyin. O zaman ne yapmalısınız? Kafanızda kurmayı bırakın ve tümüyle Mu üzerinde yoğunlaşın, yalnızca Mu üzerinde!”
Koan, gece ve gündüz tek bir kaynağın algılanması üzerinde odaklanan sabit ve zorlayıcı bir Meditasyon Nesnesi haline gelir. Rasyonel ve mantıksal olan bir çözümün yokluğu öğrenciyi tüm “sözel çağrışımları”, tüm “düşünceleri”, tüm “çözümleri” dışlamaya zorlar. “Sol Yarımküre” etkinliği genellikle bir soru tarafından uyarılır. Daha sonra bilinç, tek bir noktaya raptedilmeye zorlanır. Fakat, Koan, böyle yoğunlaşarak cevaplanamaz. Koan’ın cevaplanması, sıradan bilinç biçiminin yapısını aktif biçimde yıkan bir girişimdir.
Dikkati odaklamak “öğrencinin koanı çözme çabası”, “diğer öğrencilerin ona karşı tutum ve davranışları” ve “Zen ustasıyla görüşmeleriyle, sohbetleriyle” desteklenir. Zen öğrencisinden Koan’a bir cevap bularak, anlama düzeyini göstermesi istenir. Cevap “sözel ve mantıksal” değildir. Koan üzerinde yoğunlaşma süreciyle ulaşılan yeni algılama düzeyinin sözel ve doğrusal olmayan iletişimi olmalıdır.
YOGİ MEDİTASYONU
Yogi meditasyonunun en bilinen biçimi Mantra kullanımıdır ya da bir esmayı zikretmektir. Mantralar çoğunlukla tanrı isimleri gibi önemli kelimelerdir. Bilinç Psikolojisini ilgilendiren özellik, “bir kelimenin kullanılma tekniğidir”. Dışarıdan ya da içeriden defalarca tekrarlanır. Mantra dışındaki herşey dışlanır ve yalnız mantra bilinç alanının içinde tutulur. Bir mantra örneği Om’dur (AUM). Diğer bir örnek, “Om Mani Padme Hum”dur. Gruplarda “yüksek sesle dışarıdan” bireysel olarak ise “içerden” ya da “dışarıdan” zikredilir. Mantralarda kolaylıkla tekrar edilebilen derin sesli, akışkan kelimeler kullanılır. Benzer mantralar, Mu’yu andıran “Ayn” ya da “Hum” gibi benzer seslere sahiptir.
TRANSANDANTAL MEDİTASYON
Mantra kullanılan Transandantal Meditasyon, Batı’da, özellikle de ABD’de tanınmış ve yayılmıştır. Uygulayıcıya özel bir mantra verilir ve sabah ve akşam, yarım saat zikredilir ya da tekrarlanır. Bir sandalyede dük oturulan bir pozisyon önerilir. Meditasyon sırasında boş düşünceler gelirse, dikkat tekrar mantraya yöneltilir.
GÖRSEL MEDİTASYON
Yogi genellikle Lotüs pozisyonunda oturur ve özel olarak oluşturulmuş bir Görsel Görüntüyü, örneğin bir Mandala’yı seyreder. (Sohbette, konuşanın yüzünün seyredilmesi, sufi meditasyonunun bir biçimidir! Sözünden,Yüzünden, Gözünden istifade edilir!)
Görsel Meditasyon uygulayıcısı bakışını Mandala üzerinden odaklar. Bilincini görsel girdiyle sınırlar. Ortaya çıkan sıradan düşünce ve duygular gözardı edilir. Dikkat, sıradan düşüncelerden uzaklaştırılır ve Mandala’ya çevrilir. Basit Mandalalar, bilinci merkezde toplayan, kişinin BAKIŞINI daha çok merkeze sabitleyen, genellikle Daire şeklindeki bir motiften oluşurlar.
SÜREKLİ BAKIŞ (Tratakam) MEDİTASYONU
Yoga uygulamalarında yer alan diğer bir görsel meditasyon çeşidi, dış nesnelere “Sürekli Bakışı” (Tratakam) içerir. Dışsal nesneler, kendi fiziksel özelliklerinden çok, sabit bir yoğunlaşma için odak noktası sağladıklarından dolayı meditasyonda kullanılırlar. Dolayısıyla, bir taş, bir vazo bir lamba bir mum kullanılabilir.
SES MEDİTASYONU
İçsel olarak oluşturulan sesler de (nadam) meditasyon için odak noktası olma işlevi görebilir (Zikri Hafi). Meditasyonda kullanılan sesler içsel ya da doğal olabilir. Yogi bazen bir Çağlayanın Sesi, Rüzgarın Sesi, Nehrin Sesi’ni dinler ve yoğunlaşır. Bu tekrarlanan sesler, bir mantranın içten tekrarlanmasına çok benzer.
KASİNA MEDİTASYONU
Kasina meditasyon uygulamalarında “dharana” ya da “bilinç etkinliklerini sabitleştirme” uygulanmaktadır. Hayali bir meditasyon imajı yaratır ve bu kişiye sürekli eşlik eder. Uzaktan görülebilen bir tarla üzerine meditasyon yapılabilir. Su Kasinası uygulamasında, yogi, ya bir kap içindeki suyun dairevi yüzeyinde ya da tepeden bakındığında görünen bir göl üzerinde yoğunlaşabilir. Ayrıca ocağın ateşi, mum alevi, ağaçların yapraklarını sallayan rüzgar gibi şeyler de Kasina olarak kullanılabilir. Renkli Kasina meditasyonunda ise yuvarlak renkli diskler, açık renkli bayraklar, çiçekler kullanılır.
Kişinin bilincinde sürekli olarak kalman her “imaj” ve süregelen her “ruh hali” bilincin sabitleştirilmesinde kullanılabilir. Kendini kontrol etmeyi, ihtiraslarından arınmayı başarmış; bilincini kendi belirlediği yönlere çevirme çalışmaları yaparak “uyaranları izlemekte ustalaşmış” birisi için daha fazla geçerlidir.
MUDRA MEDİTASYONU
Tekrarlanan fiziksel hareketlerden oluşur. Çoğunlukla da kolların bacakların ya da parmakların hareketinden meydana gelir. Organların belirli bir hareketi, mantra gibi defalarca tekrarlanır. Bilinç, yapılan hareket üzerine yöneltilir. En basit mudra, eldeki dört parmağın sırayla baş parmağa dokunması ve bu işlemin tekrarlanmasıdır. Mudra meditasyonu, bazen bir Mantra tekrarıyla birleştirilebilir. Örneğin, dört parmak sırayla başparmağa dokunurken, “Om Mani Padme Hum” kelimeleri söylenebilir. Her kelime, bir parmağın başparmağa dokunuşuyla eşleştirilir.
SUFİ MEDİTASYONU
Ornstein’in deyişiyle, Tasavvuf uygulamalarını anlatan el kitapları, Yoga ve Zen’i anlatan kitaplar kadar kolaylıkla elde edilememektedir. Sufiler tekniklerini zamana, mekana ve talibin ya da ilgilenen öğrencinin haline göre uygularlar. Ayrıntıların yayınlanmasının karışıklığa yol açabileceğini düşünürler. Meditasyon gibi tekniklerin, gelişmenin belirli aşamalarında “yararlı” olabileceğini ancak belirli bir dönemden sonra kullanılmasının “zaman kaybı” hatta “zararlı” olabileceğini belirtirler.
Ornstein’in deyişiyle, her ne kadar bir İslam Kültürü çerçevesi içinde ya da bağlamında kullanılması amaçlanmışsa da bazı Sufi Meditasyon Alıştırmaları burada özetlenebilir.
Sufilerin Batıda en çok tanınanları, Mevlevi dervişleridir. (Dönen Dervişler). Onlar kendi ekseni etrafında dönmenin ve zikrin uygulandığı, Bayati ayininin ya da başka bir ayinin çalındığı ve dinlendiği bir Sema yaparlar.
George Gurdjieff (Gürcüyef) dervişlerin dansını, tekrarlama üzerine kurulmuş bir “Beyin Alıştırması” olarak açıklar. İdris Şah ise şöyle der : “Bu Dönem Dervişleri, monoton ve tekrarlanan dönüşler sayesinde transa ve vecde ulaşırlar. Türkiye’de çok revaçta olan Mevlevilikte bu belirgin olarak görülür.” Dervişlerin seması, “fiziksel hareketlerin” ve “seslerin” tekrarını içerir.
Sufilerden bazıları Zen ve Yoga’dakilere çok benzeyen başka Yoğunlaştırıcı Meditasyon biçimleri de kullanılır. Fatiha süresi “sözel tekrarlar” için oldukça sık kullanılır.
Bazı dervişler, bir Yogi’nin “Yoga Mantram”ı, bir Zen Budistin “Mu” koanını tekrarlaması gibi, “Ya Hû” deyişini tekrarlarlar. Ayrıca zihinlerinde sürekli tekrarladıkları “Hikayeler” de vardır.
ben merak ettiğim bi konuyu buraya yazıym bari 
