Eski Mısır'da Bulmaca.

darksense

Kayıtlı Üye
Katılım
22 Eyl 2010
Mesajlar
187
Tepkime puanı
48
Eski Mısır'dan Bulmacalar

737899263809.jpg


Bulmaca binlerce yıllık bir hobi. Eski Mısırlıların matematikteki dehasını gösteren birkaç tane papirüs var. M. Ö. 1650'de yapılmış Rhind Matematik Papirüsü, bunların en eskilerinden biri. Aynı zamanda Moskova Matematik Papirüsü (Moskova'daki Puşkin Güzel Sanatlar Müzesi'nde), Mısır Matematik Rulosu (Rhind papirüsüyle birlikte British Museum'da) ve Akhmim Ahşap Tabletleri de (Kahire'deki Antik Mısır Eserleri Müzesi'nde) bulunuyor. Papirüslere geminin direğini ve dümenini ölçmek, silindirlerin ve tepesi kesilmiş piramitlerin hacmini hesaplamak, tahıl miktarını kesirlere bölmek ve bira karşılığında ne kadar ekmek verileceğini hesap etmek için kullanılan yöntemler yazılmış. Pi sayısının eski bir karşılığını kullanarak dairenin alanını bile hesaplayabiliyorlardı. Onlar pi'yi 256/81 yani yaklaşık olarak 3,16 olarak hesaplarken biz 3,14159… olarak hesaplıyoruz. Bu tür belgelere "tarihin ilk bulmaca kitapları" adını veren Toronto Üniversitesi'nden bulmaca uzmanı ve antropoloji profesörü Marcel Danesi, "Bu papirüsler bulmaca çözmenin en eski içgüdülerden biri olduğunu gösteriyor. Bunlar insanlığın ilk bulmaca kitapları" diyor. Danesi her çağdan ve her kültürden insanların bulmacaların cazibesine kapıldığını çünkü bulmacaların çözümleri olduğunu söylüyor. "Hayatın diğer felsefi bulmacalarının çözümü yok. Çözmeye başladığınızda, 'İşte buldum' diyorsunuz ve bu sizi bir nebze rahatlatıyor" diye ekliyor. Fakat Mısır bulmacaları boş zamanlarda yapılacak bir hobi değildi. Rhind papirüsünü yazan kişi, 85 sorunun olduğu metne şöyle başlıyor: Size sunulanlar nesnelerin anlamını kavramak, tüm belirsizlikleri ve sırları çözmek için doğru hesaplama yöntemleridir." Belgeler olgunlaşan bir uygarlık ve büyüyen bir ekonomide yol gösteren pratik rehberlerdi. Amatör olarak Mısırlılara ait matematik metinlerini deşifre eden Milo Gardner, "Mısır merkezden yönetilen planlı bir devlet yapısından kısmen bölgesel bir yönetim tarzına geçiyordu. Ekonomiyi yöneten arazi sahipleri şehirde yaşardı. İnsanlar birim tahıl üzerinden alışveriş yapardı ve bu yüzden ekonomide adaletin sağlanması için kesin ağırlık ve ölçü birimleri gerekiyordu" diyor. Yine M.Ö. 1650 yılından kalan Mısır Matematik Rulosu, kesirleri başka kesirlere çevirmeyi öğrenmeye yönelik bir tür test olarak görülüyor. Rhind papirüsü piramitlerin eğimini ve çeşitli şekillerdeki tahıl ambarlarının hacmini hesaplayan geometri problemlerini içeriyor. M.Ö. 1850 yılından kalma Moskova papirüsündeyse 25 kadar problem var. Bunlar arasında gemilerin parçalarını hesaplama, yarım kürenin ve üçgenin alanını bulma yöntemleri de bulunuyor. Kaç adet kütük taşıdığını ya da kaç tane terlik yapabileceğini hesaplayarak işçinin verimini ölçen problemler bilhassa ilginç. Yapımında kullanılan tahıl miktarına göre biranın ya da ekmeğin yoğunluğunu belirten ölçü birimi "pefsu"yu içeren problemler de öyle. Bir problemde 20 pefsuluk 100 ekmek dilimini, 4 pefsuluk malt birasıyla değiş tokuş etmenin doğru olup olmadığı hesaplanıyor. Birkaç adımdan sonra papirüs açıklıyor: "Bakın bira miktarının doğru olduğu ortaya çıktı." Bu metinlerdeki problemler modern matematik standartlarına göre zor değil. Bilim insanlarının zorlandığı şey, bunların şifrelerini çözmek ve doğru olup olmadıklarını kontrol etmek. Sayısal karşıl ıkların bazıları Horus'un Gözü adı verilen, şahin şeklinde gösterilen gök tanrısı Horus'un gözünü temsil eden bir çizimden yola çıkılarak oluşturulmuş sembolik bir sistemde yazılmış. Şahinin gözünün her bir kısmı bir kesri ifade ediyor. Bir bölü iki, bir bölü dört ile başlayarak bir bölü altmış dörde kadar devam ediyor. Papirüsteki denklemler son derece hassas ve doğru. Gardner, "Çözülemeyen tek şey bu papirüsleri hazırlayan kişinin kafasından geçen düşünceler" diyor.




ALINTIDIR.
 
Üst