Pantea
Kayıtlı Üye
- Katılım
- 15 Eyl 2008
- Mesajlar
- 921
- Tepkime puanı
- 81
Demans hastalığı ilerleyici bir süreçtir; zaman geçtikçe yeni semptom ve bulgular eklenebilir. Demans semptomları ile başa çıkmada hasta yakınlarına önemli görevler düşmektedir. Çok sevdiğiniz yakınınızın becerilerini kaybetmesine tanıklık ederken, bir yandan da giderek tuhaflaşan davranışlarını görmek sizi çok üzecektir. Unutmayın ki karşınızdaki hala o çok sevdiğiniz insan; değişen yalnızca hastalık nedeniyle davranışlarıdır.
Hastalığın semptomları ile başa çıkmak oldukça zor ve her gün baştan aynı sorunlarla uğraşmak yıpratıcıdır. Bu süreçte depresyon ve/veya anksiyete yaşamanız olasıdır. Kızgınlık hissedebilir, öfke patlamaları yaşayabilir ve sonrasında suçluluk duyabilirsiniz.
Çok değerli yakınızın durumu ve O'na destek olmaya çalışırken yaşadığınız yorucu tempo nedeniyle böylesi duygular yaşamanız olasıdır. Bu durumdan doktorunuzu haberdar etmelisiniz.
Diğer yandan evde bakıma muhtaç bir hastanın olması tüm düzenlemelerin baştan yapılmasını gerekli kılabilir. Yaşamınızdaki alışkanlıklarınızı ertelemek zorunda kalabilir ve hatta aile içi çatışmalar yaşayabilirsiniz.
Bu zor günleri yaşarken mutlaka yakınlarınızdan destek alın, aile içinde görev dağılımı yapın. Arada dinlenmeye ihtiyacınız olduğunu unutmayın, hastanızı güvenebileceğiniz bir başka yakınıza emanet edin. Birkaç günlük bile olsa dinlenmek size nefes aldıracak ve böylece daha enerjik olarak geri dönemizi sağlayacaktır.
Günlük yaşantımızda fark etmeden yaptığımız rutinler (giyinme, yemek yeme, banyo yapma vb.) bir Alzheimer hastası için çok güç olabilir. Hastalığın tıbbi tedavisinin yanı sıra bazı basit öneriler hastanın günlük yaşantısını kolaylaştıracaktır.
Hastanıza yardım edin ama mümkün olduğunca onun yerine siz yapmayın.
İletişim
Demans hastası ile kısa ve basit cümleler ile konuşun. Böylece söyledikleriniz daha rahat anlaşılacaktır.
Basit kelimeler ile kısa cümleler kurun
Konuşurken ses tonunuz ve yüz ifadeniz yumuşak olsun
Hastayla bebekmiş gibi ya da orada yokmuş gibi konuşmayın
Hastanın ilgisini dağıtacak uyaranları ve gürültüyü (örneğin TV, radyo) en aza indirin
Hastanıza her zamanki hitabınızla seslenin, konuşmaya başlamadan önce dikkatini çektiğinizden emin olun
Konuşurken mutlaka göz teması kurun, bunun için aynı seviyede olmaya dikkat edin. Hastanız oturuyorsa siz ayakta durmayın.
Yanıt vermesi için zaman tanıyın, sözünü kesmemeye dikkat edin.
Hastanın bir kelimeyi bulmada zorlandığını fark ediyorsanız zarifçe uygun kelimeyi söyleyin
Banyo
Alzheimer hastalarında kişisel hijyenin ihmaline sık rastlanır. Hastaların bir kısmı banyo yapmayı unutur, gerekliliğini kavrayamaz, bir kısmı ise sudan korkar.
Banyo yapmayı eğlenceli, rahatlatıcı bir aktivite haline getirmeye çalışın
Banyo zamanını hastanın en rahat/gevşemiş olduğu saate alın ve hatta günün aynı saatinde banyo yapmayı bir rutin haline getirmeye çalışın
Hastanıza banyonun neden gerekli olduğunu açıklayın, duş yaparken neler yaptığınızı sürekli açıklayın
Banyoya girmeden önce ihtiyaç duyacağınız her şeyi yanınıza almayı unutmayın
Odanın ısının uygun olmasını sağlayın, böylece hasta soyunduktan sonra üşümez ve banyoya girmeye direnç göstermez
Suyun sıcaklığını çok iyi ayarlayın, fazla sıcak ya da soğuk su hastayı ürkütecektir
Hastanız banyo sırasında çıplak kalmaktan rahatsızlık duyuyor olabilir, bu durumda iç çamaşırları ile kalmasına izin verin
Hastanız banyo sırasında ayakta durmayı tercih ediyorsa zemine kaymayı engelleyici bir malzeme konması, oturmayı tercih ediyor ise emniyetli bir tabure kullanması tehlikeleri önlemek açısından yararlı olacaktır.
Hastalar yüzlerine ve özellikle gözlerine su gelmesinden rahatsız olabilir. Bu nedenle ayaklarından başlayarak gövdesini yıkayın, izin verdiği takdirde saçlarını ıslatın
Vücudun yıkanması sırasında kullandığınız süngerin yumuşak ve şampuanın göz yakmayan özellikte olmasına dikkat edin
Banyo sırasında hastanızı aktif rol alması için destekleyin
Giyinme
Demans hastaları için giyinme-soyunma karmaşık bir işlemdir. Kıyafetlerin uygun sırayla giyilmesi ve düğme-fermuar kullanımında zorluklara sıklıkla rastlanır.
Günün aynı saatinde giyinip-soyunma bu işlemin rutine dönüştürülmesinde yararlı olabilir
Hastanızı mümkün olduğunca kendi giyinmesi için destekleyin, bunun için geniş zaman ayırın
Hastanız aynı ya da benzer türde kıyafetleri giymekte ısrar ediyorsa bunlardan birkaç tane satın alın
Kıyafetleri giyim sırasıyla hazırlamak hastaya kolaylık sağlayacaktır
Giyinme sırasında hastaya konuşarak destek vermek (örneğin şimdi çorap ayağa gibi) işlerin kolaylaşmasını sağlayabilir
Kıyafet seçiminde giyilmesi/kullanımı kolay ve yumuşak kumaşlı olanların tercih edilmelidir.
Düğme-fermuar kullanımında güçlük varsa velkro (çift taraflı yapışkan bantlar-cırt cırt) bantların kullanılması kolaylık sağlayacaktır
Yemek Yeme
Demans hastalarında iştah değişiklikleri ve yemek yemede güçlük sıktır. Hastaların bir kısmı yemek yemeyi adeta reddederken bir kısmı gün boyu atıştırmayı ister. Hastalar çatal-bıçak kullanmada sıklıkla güçlük yaşarlar ve hatta bu yardımcı araçlar tehlikelere neden olabilir.
Yemek yenecek ortamın sessiz ve rahat olmasına özen gösterin. Gürültü ve hastanın dikkatini dağıtacak objelerin ortadan kaldırılması ilginin yemeğe toplanmasına yardımcı olur
Hastaya seçme olanağı tanımak için birkaç çeşit yemeği küçük porsiyonlar halinde masaya koymalıdır. Yemeklerin çiğnemesi ve hazmı kolay yapıda olmasına dikkat edin
Yemekleri kaşık ile yenebilecek şekilde hazırlayın. Elle yenebilen gıdaların da sofrada bulunmasını hastaya kolaylık sağlayacaktır. Örneğin kahvaltıda küçük parçalara kesilmiş peynirler
Yemeklerin çukur bir tabakta servis edilmesi hastaya kolaylık sağlayacaktır
Yemek için uzun zaman ayırın. Genellikle yavaş yemek yiyen hastaları bu konuda zorlamayın
Hastanızda yutma güçlüğü olup olmadığını dikkatle gözleyin, gerektiğinde doktorunuzla konuşun
Ağız-diş sağlığı için yemeklerden sonra diş fırçalamayı teşvik edin
Ana öğünlerin arasında küçük atıştırmalara (içeriği sağlıklı olmak koşulu ile) izin verebilirsiniz.
Hastanın sıvılarını alacağı bardağın kırılmaz özellikte olmasına dikkat edin
Bardağa suyu az miktarda doldurun, bittikçe yenileyin
İnkontinans / İdrar Kaçırma
Hastalığın seyri ilerledikçe pek çok Demans hastasında mesane ve/veya barsak kontrolünde güçlükler yaşanır. İnkontinans, hasta için sıkıntılı yakını için zor bir durumdur.
Demans hastaları genellikle tuvalet ihtiyacının geldiğini fark edemez ya da tuvaletin yerini veya nasıl kullanılacağını bilemez.
Hastanıza gün boyunca yaklaşık 3 saatte bir tuvalete gitmesini hatırlatın
Gece yatmadan önce çok miktarda sıvı alımının kısıtlanması gece olabilecek kazaları engeller
Hastada huzursuzlanma, bacaklarını birbirine sürtme, pantolonunu çekiştirme gibi işaretler gördüğünüzde tuvaleti olup olmadığını sorun
Tuvaletin kapısına büyük harflerle, kolay okunur şekilde yazın
Bazen kazaların olabileceği muhakkaktır. Bu sırada öfkelendiğinizi belli etmemeye çalışın. Böylesi hoş olmayan bir durumla karşılaşmaktan dolayı mutsuz olmanız doğaldır, bu sıkıntınızı bir yakınınızla konuşarak rahatlamaya çalışın
İdrarını kaçırmak hasta için de oldukça sıkıntı verici bir durumdur ve hatta bu durumdan utanır. Hastanıza yumuşak bir ses tonuyla bunun bir kaza olduğunu söyleyip rahatlamasını sağlayın
Kaza yaşandığında bunun gerçek bir inkontinans ya da pantolonun güç çıkmasından kaynaklanan bir zaman kaybı mı olduğunu iyice araştırın
İnkontinans olduğunda en kısa sürede temizliğin tamamlanması gelişebilecek olumsuz deri etkilerinden koruyacaktır.
Uyku Problemleri
Stres altında ve yorgun bir gün geçiren hasta yakını için uyku ihtiyaçtır. Ancak ne yazık ki pek çok Demans hastasında gece gündüzden daha zordur.
Demans hastalarının bir kısmı akşama doğru huzursuz ve hatta ajite olurlar. Bu nedenle havanın kararmaya başladığı saatlerden itibaren evin aydınlatılması önemlidir
Her gece aynı saatlerde yatağa gitmek rutine dönüştürmek açışından faydalı olabilir
Sessiz bir ortam ve loş bir ışık uykuyu kolaylaştırabilir
Hastanızın gündüz şekerleme yapmasına izin vermezseniz gece daha rahat uyur
Akşamları kafein alımından kaçınılması uykuya dalmayı kolaylaştıracaktır
Hastanın odası, koridor ve tuvalette gece lambasının olması kazaları önlemede yararlıdır. Ayrıca karanlık hastanın korkmasına ve oryantasyonunun bozulmasına neden olabilir
Halüsinasyon ve Delüzyon
Hastalığın seyri süresince halüsinasyon ve/veya delüzyona sık rastlanır. Halüsinasyon, var olmayan ses, koku, tadları duyma, olmayan şeyleri görmedir. Delüzyon ise hastanın gerçek dışı inançlarıdır.
Hastanın görme problemi var ise algılama yanlışlıklarına neden olabilir Bu durum halüsinasyon ile karıştırılabilir.
Halüsine olan hastanın bu durumdan korkmuş olması muhtemeldir. Hastanız ile yaşadığı deneyim hakkında konuşun, O'na inandığınızı bilmesini sağlayın, güvende olduğunu hissettirin
Halüsine iken hastanın ilgisini başka yöne çekmek faydalı olabilir, örneğin bulunduğunuz odayı değiştirin
Evdeki aynaların kaldırılması hastanın gördüğü yansımadan korkmasını engelleyecektir
Televizyonda şiddet içeren ya da rahatsızlık veren görüntüleri izlemesini engelleyin. Hasta televizyon programı ile gerçek hayatı ayırt edemeyebilir
Delüzyon (sanrı) doğru/gerçek olmayan inanıştır. Hastanın stresini artırır ve kendisini koruma amaçlı davranışları olabilir
Hastanız ile inandıklarının yanlış olduğu konusunda tartışmayın
Etrafta Dolaşma
Kognitif ve davranış sorunları olan bir hasta için en önemli olan güvenliktir. Bazı Demans hastaları evden çıkıp amaçsızca dolaşmak eğilimindedir; bu durum kaybolma ve diğer tehlikelere neden olabilir.
Hastanız oryantasyon (yönelim) problemi yaşıyor ise evden yalnız başına ayrılmasına izin vermeyin
Hastanızın her zaman üzerinde taşıyacağı künyesinde kimlik ve acil durumlarda aranacak kişilerin telefonlarının olması güvenlik açısından önemlidir.
Hastanız kaybolur ise yakınlarınız, komşular ve polise derhal haber verin
Hastanız bulunup eve döndüğünde O'na kızmayın. Unutmayın ki bu durum demansın neden olduğu bir sorundur
Özelliklere akşamları sokak kapısını kilitleyin
Evdeki Güvenlik
Hastanın yaşamaya alışkın olduğu mekan ve eşyaların mümkün olduğunca aynı kalmasını sağlayın. Hastanın belli dönemler farklı yerlerde misafir kalması gerekiyor ise kullanmaya alışkın olduğu bazı eşyalarını da taşıyın (örneğin, yatak örtüsü, yastık, resimler gibi)
Hastanın geçmiş yaşamındaki deneyim ve alışkanlıklarını olabildiğince devam ettirmeye çalışmak esastır. Örneğin 50 yıldır yatağın sağ tarafında uyuma alışkanlığı olan bir hastaya yeni bir oda düzenliyorsanız yatağın konacağı yere dikkat edilmesi önemlidir.
Evdeki bazı basit güvenlik önlemleri tehlikeleri önler
Kapı ve pencerelerin güvenliğinden emin olun
Banyoda kilit varsa kaldırın (yanlışlıkla içeride kilitli kalma olasılığına karşı)
Deterjanlar gibi kimyasal ajanları ulaşılması zor bir yerde muhafaza edin
Evdeki dağınıklığı mümkün olduğu kadar engelleyin. Yerde bir şeylerin olması hastanın takılıp düşmesine neden olabilir
Özellikle akşamları evdeki aydınlatmanın yeterli olmasını sağlayın
Hastanın sizin gözetiminiz olmadan ocak/fırını kullanmasına izin vermeyin
Depresyon ve Anksiyete
Demans hastalığı önemli ölçüde maluliyete neden olan bir hastalıktır. Hastanın performansını önemli ölçüde etkiler
Depresyon ve anksiyete hastanın günlük aktivitelerini bozar
Hastanın özgüvenini kaybetmesi çevreye ilgisini kaybetmesine neden olur
Depresyon hastanın zihinsel performansının daha da yavaşlamasına yol açar
Depresyon ve anksiyete, uyku-iştah değişikliklerine neden olur
Depresyon ve anksiyete tedavi edilebilir, böylece hastanın performansında düzelme sağlanabilir
Demanslı Bir Hastaya Yapabileceğiniz Yardımlar
Eve giren çıkan kişilerin çok sayıda olması hasta için zararlıdır. Hasta aşırı gürültü, çok parlak renkli ışıklardan korunmalıdır. Herşey hastayı dinlendirecek ve hoş bir şekilde dikkatini çekecek özellikte olmalıdır.
Ev eşyaları düşmeyi, kazaları ve yaralanmayı önleyecek özelliklerde olmalı, keskin şeylere dikkat edilmeli, yere sağlam oturan özelliklerde olmalı, zemini kayganlaştırıp, düşmelere yol açabilecek malzemelerden kaçınılmalı, eşyalar rahat hareket edecek, dolaşmaya engel olmayacak şekilde düzenlenmelidir. Evden tek başına dışarıya gitmeler, kaza ve kaybolmalara yol açabileceğinden bakım verenlerin dikkat etmesi sağlanmalıdır.
Görme keskinliği azaldığı için kazaları ya da eşya ve gölgeleri yanlış değerlendirmeyi (illüzyon) önlemek amacı ile oda iyi aydınlatılmalıdır. Kişinin daha önce severek kullandığı bir takım ufak eşyaları (saat, kalem, tesbih, ruj, parfüm, çanta gibi) yanında olmalı, sevdiği ve anılarını tazeleyebileceği, konuşma olanağı yaratabilecek albüm, resimlikler gözönünde bulunmalıdır. Geçmişte yapıp zevk aldığı hobi ve alışkanlıklarını (bahçe ile uğraşma, çok yormayan sporlar, resim, elişi, kolleksiyonculuk, ufak tefek tamiratlar, şarkı söyleme, film seyretme gibi) sürdürmeye özendirilmelidir.
Alzheimer Vakfı
Hastalığın semptomları ile başa çıkmak oldukça zor ve her gün baştan aynı sorunlarla uğraşmak yıpratıcıdır. Bu süreçte depresyon ve/veya anksiyete yaşamanız olasıdır. Kızgınlık hissedebilir, öfke patlamaları yaşayabilir ve sonrasında suçluluk duyabilirsiniz.
Çok değerli yakınızın durumu ve O'na destek olmaya çalışırken yaşadığınız yorucu tempo nedeniyle böylesi duygular yaşamanız olasıdır. Bu durumdan doktorunuzu haberdar etmelisiniz.
Diğer yandan evde bakıma muhtaç bir hastanın olması tüm düzenlemelerin baştan yapılmasını gerekli kılabilir. Yaşamınızdaki alışkanlıklarınızı ertelemek zorunda kalabilir ve hatta aile içi çatışmalar yaşayabilirsiniz.
Bu zor günleri yaşarken mutlaka yakınlarınızdan destek alın, aile içinde görev dağılımı yapın. Arada dinlenmeye ihtiyacınız olduğunu unutmayın, hastanızı güvenebileceğiniz bir başka yakınıza emanet edin. Birkaç günlük bile olsa dinlenmek size nefes aldıracak ve böylece daha enerjik olarak geri dönemizi sağlayacaktır.
Günlük yaşantımızda fark etmeden yaptığımız rutinler (giyinme, yemek yeme, banyo yapma vb.) bir Alzheimer hastası için çok güç olabilir. Hastalığın tıbbi tedavisinin yanı sıra bazı basit öneriler hastanın günlük yaşantısını kolaylaştıracaktır.
Hastanıza yardım edin ama mümkün olduğunca onun yerine siz yapmayın.
İletişim
Demans hastası ile kısa ve basit cümleler ile konuşun. Böylece söyledikleriniz daha rahat anlaşılacaktır.
Basit kelimeler ile kısa cümleler kurun
Konuşurken ses tonunuz ve yüz ifadeniz yumuşak olsun
Hastayla bebekmiş gibi ya da orada yokmuş gibi konuşmayın
Hastanın ilgisini dağıtacak uyaranları ve gürültüyü (örneğin TV, radyo) en aza indirin
Hastanıza her zamanki hitabınızla seslenin, konuşmaya başlamadan önce dikkatini çektiğinizden emin olun
Konuşurken mutlaka göz teması kurun, bunun için aynı seviyede olmaya dikkat edin. Hastanız oturuyorsa siz ayakta durmayın.
Yanıt vermesi için zaman tanıyın, sözünü kesmemeye dikkat edin.
Hastanın bir kelimeyi bulmada zorlandığını fark ediyorsanız zarifçe uygun kelimeyi söyleyin
Banyo
Alzheimer hastalarında kişisel hijyenin ihmaline sık rastlanır. Hastaların bir kısmı banyo yapmayı unutur, gerekliliğini kavrayamaz, bir kısmı ise sudan korkar.
Banyo yapmayı eğlenceli, rahatlatıcı bir aktivite haline getirmeye çalışın
Banyo zamanını hastanın en rahat/gevşemiş olduğu saate alın ve hatta günün aynı saatinde banyo yapmayı bir rutin haline getirmeye çalışın
Hastanıza banyonun neden gerekli olduğunu açıklayın, duş yaparken neler yaptığınızı sürekli açıklayın
Banyoya girmeden önce ihtiyaç duyacağınız her şeyi yanınıza almayı unutmayın
Odanın ısının uygun olmasını sağlayın, böylece hasta soyunduktan sonra üşümez ve banyoya girmeye direnç göstermez
Suyun sıcaklığını çok iyi ayarlayın, fazla sıcak ya da soğuk su hastayı ürkütecektir
Hastanız banyo sırasında çıplak kalmaktan rahatsızlık duyuyor olabilir, bu durumda iç çamaşırları ile kalmasına izin verin
Hastanız banyo sırasında ayakta durmayı tercih ediyorsa zemine kaymayı engelleyici bir malzeme konması, oturmayı tercih ediyor ise emniyetli bir tabure kullanması tehlikeleri önlemek açısından yararlı olacaktır.
Hastalar yüzlerine ve özellikle gözlerine su gelmesinden rahatsız olabilir. Bu nedenle ayaklarından başlayarak gövdesini yıkayın, izin verdiği takdirde saçlarını ıslatın
Vücudun yıkanması sırasında kullandığınız süngerin yumuşak ve şampuanın göz yakmayan özellikte olmasına dikkat edin
Banyo sırasında hastanızı aktif rol alması için destekleyin
Giyinme
Demans hastaları için giyinme-soyunma karmaşık bir işlemdir. Kıyafetlerin uygun sırayla giyilmesi ve düğme-fermuar kullanımında zorluklara sıklıkla rastlanır.
Günün aynı saatinde giyinip-soyunma bu işlemin rutine dönüştürülmesinde yararlı olabilir
Hastanızı mümkün olduğunca kendi giyinmesi için destekleyin, bunun için geniş zaman ayırın
Hastanız aynı ya da benzer türde kıyafetleri giymekte ısrar ediyorsa bunlardan birkaç tane satın alın
Kıyafetleri giyim sırasıyla hazırlamak hastaya kolaylık sağlayacaktır
Giyinme sırasında hastaya konuşarak destek vermek (örneğin şimdi çorap ayağa gibi) işlerin kolaylaşmasını sağlayabilir
Kıyafet seçiminde giyilmesi/kullanımı kolay ve yumuşak kumaşlı olanların tercih edilmelidir.
Düğme-fermuar kullanımında güçlük varsa velkro (çift taraflı yapışkan bantlar-cırt cırt) bantların kullanılması kolaylık sağlayacaktır
Yemek Yeme
Demans hastalarında iştah değişiklikleri ve yemek yemede güçlük sıktır. Hastaların bir kısmı yemek yemeyi adeta reddederken bir kısmı gün boyu atıştırmayı ister. Hastalar çatal-bıçak kullanmada sıklıkla güçlük yaşarlar ve hatta bu yardımcı araçlar tehlikelere neden olabilir.
Yemek yenecek ortamın sessiz ve rahat olmasına özen gösterin. Gürültü ve hastanın dikkatini dağıtacak objelerin ortadan kaldırılması ilginin yemeğe toplanmasına yardımcı olur
Hastaya seçme olanağı tanımak için birkaç çeşit yemeği küçük porsiyonlar halinde masaya koymalıdır. Yemeklerin çiğnemesi ve hazmı kolay yapıda olmasına dikkat edin
Yemekleri kaşık ile yenebilecek şekilde hazırlayın. Elle yenebilen gıdaların da sofrada bulunmasını hastaya kolaylık sağlayacaktır. Örneğin kahvaltıda küçük parçalara kesilmiş peynirler
Yemeklerin çukur bir tabakta servis edilmesi hastaya kolaylık sağlayacaktır
Yemek için uzun zaman ayırın. Genellikle yavaş yemek yiyen hastaları bu konuda zorlamayın
Hastanızda yutma güçlüğü olup olmadığını dikkatle gözleyin, gerektiğinde doktorunuzla konuşun
Ağız-diş sağlığı için yemeklerden sonra diş fırçalamayı teşvik edin
Ana öğünlerin arasında küçük atıştırmalara (içeriği sağlıklı olmak koşulu ile) izin verebilirsiniz.
Hastanın sıvılarını alacağı bardağın kırılmaz özellikte olmasına dikkat edin
Bardağa suyu az miktarda doldurun, bittikçe yenileyin
İnkontinans / İdrar Kaçırma
Hastalığın seyri ilerledikçe pek çok Demans hastasında mesane ve/veya barsak kontrolünde güçlükler yaşanır. İnkontinans, hasta için sıkıntılı yakını için zor bir durumdur.
Demans hastaları genellikle tuvalet ihtiyacının geldiğini fark edemez ya da tuvaletin yerini veya nasıl kullanılacağını bilemez.
Hastanıza gün boyunca yaklaşık 3 saatte bir tuvalete gitmesini hatırlatın
Gece yatmadan önce çok miktarda sıvı alımının kısıtlanması gece olabilecek kazaları engeller
Hastada huzursuzlanma, bacaklarını birbirine sürtme, pantolonunu çekiştirme gibi işaretler gördüğünüzde tuvaleti olup olmadığını sorun
Tuvaletin kapısına büyük harflerle, kolay okunur şekilde yazın
Bazen kazaların olabileceği muhakkaktır. Bu sırada öfkelendiğinizi belli etmemeye çalışın. Böylesi hoş olmayan bir durumla karşılaşmaktan dolayı mutsuz olmanız doğaldır, bu sıkıntınızı bir yakınınızla konuşarak rahatlamaya çalışın
İdrarını kaçırmak hasta için de oldukça sıkıntı verici bir durumdur ve hatta bu durumdan utanır. Hastanıza yumuşak bir ses tonuyla bunun bir kaza olduğunu söyleyip rahatlamasını sağlayın
Kaza yaşandığında bunun gerçek bir inkontinans ya da pantolonun güç çıkmasından kaynaklanan bir zaman kaybı mı olduğunu iyice araştırın
İnkontinans olduğunda en kısa sürede temizliğin tamamlanması gelişebilecek olumsuz deri etkilerinden koruyacaktır.
Uyku Problemleri
Stres altında ve yorgun bir gün geçiren hasta yakını için uyku ihtiyaçtır. Ancak ne yazık ki pek çok Demans hastasında gece gündüzden daha zordur.
Demans hastalarının bir kısmı akşama doğru huzursuz ve hatta ajite olurlar. Bu nedenle havanın kararmaya başladığı saatlerden itibaren evin aydınlatılması önemlidir
Her gece aynı saatlerde yatağa gitmek rutine dönüştürmek açışından faydalı olabilir
Sessiz bir ortam ve loş bir ışık uykuyu kolaylaştırabilir
Hastanızın gündüz şekerleme yapmasına izin vermezseniz gece daha rahat uyur
Akşamları kafein alımından kaçınılması uykuya dalmayı kolaylaştıracaktır
Hastanın odası, koridor ve tuvalette gece lambasının olması kazaları önlemede yararlıdır. Ayrıca karanlık hastanın korkmasına ve oryantasyonunun bozulmasına neden olabilir
Halüsinasyon ve Delüzyon
Hastalığın seyri süresince halüsinasyon ve/veya delüzyona sık rastlanır. Halüsinasyon, var olmayan ses, koku, tadları duyma, olmayan şeyleri görmedir. Delüzyon ise hastanın gerçek dışı inançlarıdır.
Hastanın görme problemi var ise algılama yanlışlıklarına neden olabilir Bu durum halüsinasyon ile karıştırılabilir.
Halüsine olan hastanın bu durumdan korkmuş olması muhtemeldir. Hastanız ile yaşadığı deneyim hakkında konuşun, O'na inandığınızı bilmesini sağlayın, güvende olduğunu hissettirin
Halüsine iken hastanın ilgisini başka yöne çekmek faydalı olabilir, örneğin bulunduğunuz odayı değiştirin
Evdeki aynaların kaldırılması hastanın gördüğü yansımadan korkmasını engelleyecektir
Televizyonda şiddet içeren ya da rahatsızlık veren görüntüleri izlemesini engelleyin. Hasta televizyon programı ile gerçek hayatı ayırt edemeyebilir
Delüzyon (sanrı) doğru/gerçek olmayan inanıştır. Hastanın stresini artırır ve kendisini koruma amaçlı davranışları olabilir
Hastanız ile inandıklarının yanlış olduğu konusunda tartışmayın
Etrafta Dolaşma
Kognitif ve davranış sorunları olan bir hasta için en önemli olan güvenliktir. Bazı Demans hastaları evden çıkıp amaçsızca dolaşmak eğilimindedir; bu durum kaybolma ve diğer tehlikelere neden olabilir.
Hastanız oryantasyon (yönelim) problemi yaşıyor ise evden yalnız başına ayrılmasına izin vermeyin
Hastanızın her zaman üzerinde taşıyacağı künyesinde kimlik ve acil durumlarda aranacak kişilerin telefonlarının olması güvenlik açısından önemlidir.
Hastanız kaybolur ise yakınlarınız, komşular ve polise derhal haber verin
Hastanız bulunup eve döndüğünde O'na kızmayın. Unutmayın ki bu durum demansın neden olduğu bir sorundur
Özelliklere akşamları sokak kapısını kilitleyin
Evdeki Güvenlik
Hastanın yaşamaya alışkın olduğu mekan ve eşyaların mümkün olduğunca aynı kalmasını sağlayın. Hastanın belli dönemler farklı yerlerde misafir kalması gerekiyor ise kullanmaya alışkın olduğu bazı eşyalarını da taşıyın (örneğin, yatak örtüsü, yastık, resimler gibi)
Hastanın geçmiş yaşamındaki deneyim ve alışkanlıklarını olabildiğince devam ettirmeye çalışmak esastır. Örneğin 50 yıldır yatağın sağ tarafında uyuma alışkanlığı olan bir hastaya yeni bir oda düzenliyorsanız yatağın konacağı yere dikkat edilmesi önemlidir.
Evdeki bazı basit güvenlik önlemleri tehlikeleri önler
Kapı ve pencerelerin güvenliğinden emin olun
Banyoda kilit varsa kaldırın (yanlışlıkla içeride kilitli kalma olasılığına karşı)
Deterjanlar gibi kimyasal ajanları ulaşılması zor bir yerde muhafaza edin
Evdeki dağınıklığı mümkün olduğu kadar engelleyin. Yerde bir şeylerin olması hastanın takılıp düşmesine neden olabilir
Özellikle akşamları evdeki aydınlatmanın yeterli olmasını sağlayın
Hastanın sizin gözetiminiz olmadan ocak/fırını kullanmasına izin vermeyin
Depresyon ve Anksiyete
Demans hastalığı önemli ölçüde maluliyete neden olan bir hastalıktır. Hastanın performansını önemli ölçüde etkiler
Depresyon ve anksiyete hastanın günlük aktivitelerini bozar
Hastanın özgüvenini kaybetmesi çevreye ilgisini kaybetmesine neden olur
Depresyon hastanın zihinsel performansının daha da yavaşlamasına yol açar
Depresyon ve anksiyete, uyku-iştah değişikliklerine neden olur
Depresyon ve anksiyete tedavi edilebilir, böylece hastanın performansında düzelme sağlanabilir
Demanslı Bir Hastaya Yapabileceğiniz Yardımlar
Eve giren çıkan kişilerin çok sayıda olması hasta için zararlıdır. Hasta aşırı gürültü, çok parlak renkli ışıklardan korunmalıdır. Herşey hastayı dinlendirecek ve hoş bir şekilde dikkatini çekecek özellikte olmalıdır.
Ev eşyaları düşmeyi, kazaları ve yaralanmayı önleyecek özelliklerde olmalı, keskin şeylere dikkat edilmeli, yere sağlam oturan özelliklerde olmalı, zemini kayganlaştırıp, düşmelere yol açabilecek malzemelerden kaçınılmalı, eşyalar rahat hareket edecek, dolaşmaya engel olmayacak şekilde düzenlenmelidir. Evden tek başına dışarıya gitmeler, kaza ve kaybolmalara yol açabileceğinden bakım verenlerin dikkat etmesi sağlanmalıdır.
Görme keskinliği azaldığı için kazaları ya da eşya ve gölgeleri yanlış değerlendirmeyi (illüzyon) önlemek amacı ile oda iyi aydınlatılmalıdır. Kişinin daha önce severek kullandığı bir takım ufak eşyaları (saat, kalem, tesbih, ruj, parfüm, çanta gibi) yanında olmalı, sevdiği ve anılarını tazeleyebileceği, konuşma olanağı yaratabilecek albüm, resimlikler gözönünde bulunmalıdır. Geçmişte yapıp zevk aldığı hobi ve alışkanlıklarını (bahçe ile uğraşma, çok yormayan sporlar, resim, elişi, kolleksiyonculuk, ufak tefek tamiratlar, şarkı söyleme, film seyretme gibi) sürdürmeye özendirilmelidir.
Alzheimer Vakfı
