Psikolojinin Tarihsel Gelişimi

logii

Kayıtlı Üye
Katılım
17 May 2009
Mesajlar
1,044
Tepkime puanı
267
Psikolojinin Tarihsel Gelişimi

Psikoloji, apayrı bir bilimsel disiplin olarak 19. yüzyılın son 25 yıllık dilimi içinde kendine bilim çevresinde bir yer bulmuştur.

İlk dönemlerde yalnızca birkaç psikologun söz sahibi olduğu ve üzerinde görüş bildirdiği psikoloji alanı, daha sonraları yeryüzündeki psikolog sayısının artmasıyla beraber ateşli tartışmalara ve anlaşmazlıklara da ortam sağlamıştır. İşte psikoloji alanında ortaya çıkan bu farklı düşünceler ve anlayışlar, zamanla kendi psikoloji ekollerini oluşturmuş ve psikolojinin niteliği hakkında farklı tanımlamalar ortaya atmışlardır.

Psikoloji tarihi, hızla ortaya çıkıp hızla yok olan ve yerini yenisine devreden ekollerle doludur. Bu nedenle psikoloji tarihindeki bütün psikolojik hareketleri bu başlık altında yansıtmamız olağandışıdır.

Psikolojinin hızlı değişiklik gösteren ekolleri üzerine yapılan yorumlardan, tarihin en ünlü psikologlarından birisi olan Burrhus Frederic Skinner'in: "Psikolog, değişen bir tablo ister. Her yarım nesilde bir, psikoloji kendini yeniler." (Skinner, 1983, s. 387) yorumunu örnek gösterebiliriz.

Amerikan Psikoloji Derneği'nin ilk resmi başkanı olan Leona Tyler'ın: "Psikoloji kendi tanımlarını bile ardında bırakan bir büyüme şekline sahiptir. İnsan yaşamının karmaşıklığı bu durumu neredeyse kaçınılmaz kılmaktadır. İnsan yaşamının hangi alanı gözlem altına alınsa, yeni nesil araştırmacıların daha önemli göreceği pek çok alan var olacaktır." (Tyler, 1981, s. 1) sözü de yukarıdaki açıklamamızı desteklemektedir.

Ayrıca Buna bakınız..


Burrhus Frederic Skinner Kimdir?

(1904-1990)


Amerikalı psikologdur. 1904 senesinde, Pennsylvania'da doğmuş ve yüksekokula gidene kadar burada yaşamıştır.

Burrhus Frederic Skinner, günümüze yakın dönemlerinde yaşamış olan bir psikolog ve psikolojinin son dönemde yaptığı atılımın baş mimarlarından birisidir.

"Psychology Today" (Bugünde Psikoloji) isimli psikoloji dergisi, Skinner'ı psikolojiye en önemli katkıları yapan bir psikolog olarak tanımlamıştır. (1967, Eylül Sayısı)

Skinner, 1950'li yıllardan sonra Amerika'nın en önemli psikologlarından birisi oldu. Davranışçı psikoloji ekolünü kendisine en uygun ekol olarak gören Skinner, toplumların davranışsal kontrolü için özgün bir program geliştirdi; bebeklerin bakımı için otomatik bir bebek karyolası tasarladı ve davranış değişikliği tekniklerinin geniş ölçekli kullanımı için çok çaba sarf etti.

Skinner 1989 yılında hastalanmış ve doktorlar tarafından kendisine lösemi teşhisi konulmuştur. Bunu öğrendikten sonra bile bilimsel çalışmalarını ara vermeksizin sürdüren Skinner, ölmeden saatler önce bile yazmaya devam etmiş ve "Psikoloji Bir Zihin Bilimi Olabilir mi?" isimli makalesini tamamlayamadan 1990 yılında hayata veda etmiştir.

Burrhus Frederic Skinner ve Edimsel Koşullanma Nedir ?

Psikoloji ile yakından ilgilenen hemen herkes, "Skinner Kutusu"nu ve Skinner'ın, edimsel davranış üzerinde önemle durduğunu bilir.

Edimsel davranış, gözlemlenebilir herhangi bir uyarıcı olmaksızın ortaya çıkar. Organizmanın tepkisi doğal, yani bilinen ve gözlenebilen herhangi bir uyarıcı ile ilişkili değildir. Bunun anlamı, tepkinin ortaya çıkmasını sağlayan herhangi bir uyarıcının kesinlikle bulunmaması değil, tepki ortaya çıktığında bir uyarıcının fark edilmemesidir.

Skinner Kutusu'ndaki farenin edimsel hareketi, uyarıcıyı almaya yardım eder. Fare manivelaya bastığında yiyeceği alır; fakat manivelaya basmadan hiçbir şekilde yiyeceği alamaz.

Skinner edimsel davranışın gerçek yaşamdaki insan öğrenmesi durumunu daha çok temsil ettiğine inanmıştır. Ona göre davranış çoğunlukla edimsel türdedir. Skinner'a göre davranış bilimine en etkili yaklaşım edimsel davranışın koşullanmasını ve sönmesini araştırmaktır.

Skinner ve Fare Deneyi

Aç bırakılan bir fare Skinner Kutusu'na yerleştirilmiş farenin bu kutu içinde rahatça dolaşmasına izin verilmiştir. Fare sonunda yiyecek deposunu çalıştırarak küçük bir yiyecek parçasının tablaya düşmesini sağlayan manivelaya tesadüfen basmıştır. Birkaç pekiştirmeden sonra kullanım hız kazanmıştır.

Derleyen: Sosyolog Ömer YILDIRIM
Kaynak: Modern Psikoloji Tarihi; Duane Schultz ve Sydney Schultz; s. 53
 
Üst